ส้มตำ เป็นอาหารคาวของไทยอย่างหนึ่ง มีต้นกำเนิดมาจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนมากจะทำโดยนำมะละกอดิบที่ขูดเป็นเส้น มาตำในครก กับ มะเขือลูกเล็ก ถั่วลิสงคั่ว กุ้งแห้ง พริก และกระเทียม ปรุงรสด้วยน้ำตาลปี๊บ น้ำปลา ปูดองหรือปลาร้า ให้มีรสเปรี้ยว เผ็ด และออกเค็มเล็กน้อย นิยมกินกับข้าวเหนียวและ ไก่ย่าง โดยมีผักสด เช่น กระหล่ำปลี หรือถั่วฝักยาว เป็นเครื่องเคียง ร้านที่ขายส้มตำ มักจะมีอาหารอีสานอย่างอื่นขายร่วมด้วย เช่น ซุปหน่อไม้ ลาบ น้ำตก ไก่ย่าง ข้าวเหนียว เป็นต้น
ต่อมาส้มตำเป็นอาหารที่นิยมกันมากและแพร่หลายไปทุกภาค กระทั่ง สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ก็ทรงพระราชนิพนธ์เพลงส้มตำ ขึ้นมา