สมการเคมี (Chemical equation) สมการ

สมการเคมี (Chemical equation)

สมการเคมี คือ กลุ่มสัญลักษณ์ที่เขียนแทนปฏิกิริยาเคมี ให้ทราบถึงการเปลี่ยนแปลงทางเคมีที่เกิดขึ้นในระบบ สมการเคมีประกอบด้วยสัญลักษณ์ แสดงสารตั้งต้น และผลิตภัณฑ์ เงื่อนไขแสดงปฏิกิริยาเคมีที่เกิดขึ้น พร้อมด้วยลูกศรทิศทางแสดงของปฏิกิริยา

สารตั้งต้น ผลิตภัณฑ์



Zn (s) +2HCl(aq) ZnCl2(aq) + H2(g)



สารที่เขียนทางซ้ายมือของลูกศร เรียกว่า สารตั้งต้น

สารที่เขียนทางขวามือของลูกศร เรียกว่า สารผลิตภัณฑ์

เครื่องหมาย + หมายถึงทำปฏิกิริยากัน

เครื่องหมาย แสดงการเปลี่ยนแปลงของสารตั้งต้นไปเป็นสารผลิตภัณฑ์

สมการเคมีมี 2 ประเภท คือ

1.สมการโมเลกุล (Molecule equation) เป็นสมการเคมีของปฏิกิริยาที่มารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์เป็นรูปอะตอม หรือโมเลกุล เช่น

2NaHCO3(s) Na2CO3(s) + H2O(l) + CO2(g)

2.สมการไอออนิก (Ionic equation) เป็นสมการเคมีของปฏิกิริยาที่สารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์ อย่างน้อง 1 ชนิดเป็นไอออน เช่น

H+(aq) + OH-(aq) 2H2O(l)

สมการเคมีที่สมบูรณ์ จะต้องมีจำนวนอะตอมของแต่ละธาตุ ทางซ้ายและขวาเท่ากัน เรียกว่า สมดุลเคมี



การดุลสมการเคมี

วิธีการดุลสมการเคมีทั่วไป

ระบุว่าสารใดเป็นสารตั้งต้น และสารใดเป็นสารผลิตภัณฑ์

เขียนสูตรเคมีที่ถูกต้องของสารตั้งต้นและสารผลิตภัณฑ์ ซึ่งสูตรเคมีนี้จะไม่มีการเปลี่ยนแปลง

ดุลสมการโดยหาตัวเลขสัมประสิทธิ์มาเติมข้างหน้าสูตรเคมี เพื่อทำให้อะตอมชนิดเดียวกันทั้งซ้ายและขวาของสมการมีจำนวนเท่ากัน

ให้คิดไอออนที่เป็นกลุ่มอะตอมเปรียบเสมือนหนึ่งหน่วย ถ้าไอออนนั้นไม่แตกกลุ่มออกมาในปฏิกิริยา

ตรวจสอบอีกครั้งว่าถูกต้องโดยมีจำนวนอะตอมชนิดเดียวกันเท่ากันทั้งสองข้าง

EX. อะลูมิเนียมซึ่งเป็นโลหะที่ว่องไวต่อปฏิกิริยากับกรด เมื่ออะลูมิเนียมทำปฏิกิริยากับกรดซัลฟิวริก จะเกิดแก๊สไฮโดรเจนและอะลูมิเนียมซัลเฟต จงเขียนและดุลสมการของปฏิกิริยานี้

วิธีทำ (1) เขียนสูตรสารตั้งต้นและสารผลิตภัณฑ์ Al + H2SO4 —-> H2(g) + Al2(SO4)3

(2) ดุลจำนวนอะตอม Al 2Al + H2SO4 —-> H2(g) + Al2(SO4)3

(3) ดุลจำนวนกลุ่มไอออน SO42- 2Al + 3H2SO4 —-> H2(g) + Al2(SO4)3

(4) ดุลจำนวนอะตอม H 2Al + 3H2SO4 —-> 3H2(g) + Al2(SO4)3

หลักในการเขียนสมการเคมี

ต้องเขียนสูตรเคมีของสารตั้งต้นแต่ละชนิดได้

ต้องทราบว่าในปฏิกิริยาเคมีหนึ่งเกิดสารผลิตภัณฑ์ใดขึ้นบ้าง และเขียนสูตรเคมีของสารผลิตภัณฑ์ได้

เมื่อเขียนสมการแสดงปฏิกิริยาเคมีได้แล้วให้ทำสมการเคมีให้สมดุลด้วยเสมอ คือทำให้จำนวนอะตอมของธาตุทุกชนิดทางซ้ายเท่ากับทางขวา โดยการเติมตัวเลขข้างหน้าสูตรเคมีของสารนั้นๆ เช่น

N2 + H2 —-> NH3 ไม่ถูกต้อง เพราะสมการนี้ไม่ดุล



N2 + 3H2 —-> 2NH3 ถูกต้อง เพราะสมการนี้ดุลแล้ว

ข้อควรจำ ในสมการเคมีที่ดุลแล้วนี้จะมี จำนวนอะตอม โมลอะตอม และมวลสารตั้งต้นเท่ากับของสารผลิตภัณฑ์เสมอ ส่วนจำนวนโมเลกุลหรือจำนวนโมลโมเลกุล หรือปริมาตรของสารตั้งต้นอาจเท่ากันหรือ ไม่เท่าหรือสารผลิตภัณฑ์ก็ได้(ส่วนใหญ่ไม่เท่ากัน)

ในการเขียนสมการเคมี ถ้าให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น ควรบอกสถานะของสารแต่ล่ะชนิดด้วยคือถ้าเป็นของแข็ง (solid) ใช้ตัวอักษรย่อว่า “s” ถ้าเป็นของเหลว (liquid) ใช้อักษรย่อว่า “l” เป็นก๊าซ (gas) ใช้อักษรย่อว่า “g” และถ้าเป็นสารละลายในน้ำ (aqueous) ใช้อักษรย่อว่า “aq” เช่น

CaC2(s) + 2H2O(g) —-> Ca(OH)2(aq) + C2H2(g)

7.การเขียนสมการบางครั้งจะแสดงพลังงานขอปฏิกิริยาเคมีด้วยเช่น

2NH3(g) + 93(g) —-> N2(g) + 3H2(g) ปฏิกิริยาดูดพลังงาน = 93 kJ



CH4(g) + 2O2 —-> CO2(g) + 2H2O(l) + 889.5 kJ ปฏิกิริยาคายพลังงาน = 889.5



พิจารณาลักษณะของอะตอมของธาตุในสารตั้งต้นหรือในธาตุของผลิตภัณฑ์แล้ววิเคราะห์ลักษณะของการเปลี่ยนแปลง สูตรของสารตั้งต้นมาเป็นสูตรของผลิตภัณฑ์ อาจจำแนกประเภทของปฎิกิริยาเคมีได้เป็น 3 ประเภท ดังนี้

ปฎิกิริยาการรวมตัว (Combination)



ปฎิกิริยารวมตัวเกิดจากสารโมเลกุลเล็กกว่ารวมกันเป็นโมเลกุลใหญ่ หรือเกิดจากธาตุทำปฎิกิริยากับธาตุได้สารประกอบ ดังตัวอย่างต่อไปนี้

ตัวอย่างที่ 1 แก๊ซ H2 รวมกับแก๊ซ O2 ได้น้ำ (H2O)

2H2(g) + O2(g) —-> 2H2O(l)

ตัวอย่างที่ 2 2Al(s) + 3Cl2(g) —-> 2AlCl3



2.ปฎิกิริยาการแยกสลาย (Decomposition)



ปฎิกิริยาการแยกสลายเกิดจากสารโมเลกุลใหญ่แยกสลายให้สารโมเลกุลเล็กๆ ดังตัวอย่างต่อไปนี้

ตัวอย่างที่ 1 แยกน้ำด้วยกระแสไฟฟ้าให้แก๊ซ O2 และ H2

2H2O(l) —-> 2H2(g) + O2(g)

ตัวอย่างที่ 2 เผาหินปูนด้วยแคลเซียมคาร์บอนเนต (CaCO3) จะได้แคลเซียมออกไซต์ (CaO)

และแก๊สคาร์บอนได้ออกไซต์ (CO2)

เผา

CaCO3(s) —-> CaO(s) + CO2(g)



3.ปฎิกิริยาการแทนที่ (Replacement)



ปฎิกิริยาการแทนที่เป็นปฏิกิริยาที่สารหนึ่งเข้าไปแทนที่สารในอีกสารหนึ่ง

เช่น Zn(s) + CuSO 4 —-> ZnSO 4 + Cu

4.)ปฏิกิริยาการแลกเปลี่ยน มีหลายประเภทเช่น

ปฏิกิริยาตะกอน เป็นปฏิกิริยาแลกเปลี่ยนชนิดหนื่งที่เมื่อแยกเขียนเป็นสมการไออนิคจะพบว่ามีการตกตะกอนเช่น

Ba(CN)2(aq) + Na2CO3(aq) BaCO3(s) + 2NaCN(aq)

Pb(NO3)2(aq) + 2KI (aq) PbI2(s) + KNO3 (aq)



ปฏิกิริยาสะเทิน (Neutralization Reaction) เป็นปฏิกิริยาแลกเปลี่ยนประเภทหนึ่ง เกิดกับปฏิกิริยาระหว่างกรดกับเบส ได้เกลือกันน้ำ เช่น

HCl(aq) +NaOH(aq) NaCla(q) + H2O()

ปฏิกิริยาการเกิดแก๊ส (Gas Forming Reaction) เป็นปฏิกิริยาเคมี ที่เกิดผลิตภัณฑ์เป็นแก๊สสารตั้งต้น มักเป็นปฏิกิริยาการแลกเปลี่ยนระหว่างกรดหรือเบสกับสารเคมีอื่น

ปฏิกิริยารีดอกซ์ (Redox Reaction) เป็นปฏิกิริยาที่มีการถ่ายโอนอิเล็กตรอนกันหรือเป็นปฏิกิริยาที่มีการเปลี่ยนเลขออกซิเดชันของธาตุทั้งเพิ่มและลดในปฏิกิริยาเดียวกัน





EX ในการสันดาปของเอมิลแอลกอฮอล์(C5H11OH) ดังนี้

2C5H11OH(g) + 15O2(g) 10CO2(g) + 12H2O(g)

ก.จงหาจำนวนโมลของก๊าซออกซิเจนที่ต้องใช้ในการสันดาปกับ 1 โมลของเอมิลแอลกอฮอล์

วิธีทำ ก. 2C5H11OH(g) + 15O2(g) 10CO2(g) + 12H2O(g)

วิธีทำที่ 1 จากสมการ C5H11OH 2 โมล ?O2 =15 โมล

C5H11OH 1 โมล ?O2 = (15 mol?1mol)/2mol 7.5 โมล



วิธีที่ 2 molของC5H11OH/(mol ของ O2) = 2/?(15@)



(1 mol)/(mol O2) = 2/15

โมลของ O2 = 15/2 โมล = 7.5 โมล

ข.จงหามวลของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่เกิดขึ้นจากการใช้เอมิลแอลกอฮอล์มากเกินพอ แล้วเกิดก๊า

ผลลัพธ์ (ไทย) 1:

สมการเคมี (เคมีสมการ) สมการเคมีคือกลุ่มสัญลักษณ์ที่เขียนแทนปฏิกิริยาเคมีให้ทราบถึงการเปลี่ยนแปลงทางเคมีที่เกิดขึ้นในระบบสมการเคมีประกอบด้วยสัญลักษณ์แสดงสารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์เงื่อนไขแสดงปฏิกิริยาเคมีที่เกิดขึ้นพร้อมด้วยลูกศรทิศทางแสดงของปฏิกิริยาสารตั้งต้นผลิตภัณฑ์ Zn (s) +2HCl(aq) ZnCl2(aq) + H2(g) สารที่เขียนทางซ้ายมือของลูกศรเรียกว่าสารตั้งต้น สารที่เขียนทางขวามือของลูกศรเรียกว่าสารผลิตภัณฑ์ เครื่องหมาย + หมายถึงทำปฏิกิริยากัน เครื่องหมายแสดงการเปลี่ยนแปลงของสารตั้งต้นไปเป็นสารผลิตภัณฑ์สมการเคมีมี 2 ประเภทคือ 1.สมการโมเลกุล เช่นหรือโมเลกุลเป็นสมการเคมีของปฏิกิริยาที่มารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์เป็นรูปอะตอม (สมการโมเลกุล)2NaHCO3(s) Na2CO3(s) + H2O(l) + CO2(g) 2.สมการไอออนิก (Ionic สมการ) เป็นสมการเคมีของปฏิกิริยาที่สารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์อย่างน้อง 1 ชนิดเป็นไอออนเช่นH+(aq) + OH-(aq) 2H2O(l) สมการเคมีที่สมบูรณ์จะต้องมีจำนวนอะตอมของแต่ละธาตุทางซ้ายและขวาเท่ากันเรียกว่าสมดุลเคมี การดุลสมการเคมีวิธีการดุลสมการเคมีทั่วไป ระบุว่าสารใดเป็นสารตั้งต้นและสารใดเป็นสารผลิตภัณฑ์ เขียนสูตรเคมีที่ถูกต้องของสารตั้งต้นและสารผลิตภัณฑ์ซึ่งสูตรเคมีนี้จะไม่มีการเปลี่ยนแปลง ดุลสมการโดยหาตัวเลขสัมประสิทธิ์มาเติมข้างหน้าสูตรเคมีเพื่อทำให้อะตอมชนิดเดียวกันทั้งซ้ายและขวาของสมการมีจำนวนเท่ากัน ให้คิดไอออนที่เป็นกลุ่มอะตอมเปรียบเสมือนหนึ่งหน่วยถ้าไอออนนั้นไม่แตกกลุ่มออกมาในปฏิกิริยา ตรวจสอบอีกครั้งว่าถูกต้องโดยมีจำนวนอะตอมชนิดเดียวกันเท่ากันทั้งสองข้างเช่นอะลูมิเนียมซึ่งเป็นโลหะที่ว่องไวต่อปฏิกิริยากับกรดเมื่ออะลูมิเนียมทำปฏิกิริยากับกรดซัลฟิวริกจะเกิดแก๊สไฮโดรเจนและอะลูมิเนียมซัลเฟตจงเขียนและดุลสมการของปฏิกิริยานี้เขียนสูตรสารตั้งต้นและสารผลิตภัณฑ์วิธีทำ (1) อัล + กำมะถัน — -> H2(g) + Al2 (SO4) 3 (2) ดุลจำนวนอะตอมอัล 2Al + กำมะถัน — -> H2(g) + Al2 (SO4) 3 (3) ดุลจำนวนกลุ่มไอออน SO42-2Al + 3H2SO4 — -> H2(g) + Al2 (SO4) 3 (4) ดุลจำนวนอะตอม H 2Al + 3H2SO4 — -> 3H2(g) + Al2 (SO4) 3หลักในการเขียนสมการเคมี ต้องเขียนสูตรเคมีของสารตั้งต้นแต่ละชนิดได้ ต้องทราบว่าในปฏิกิริยาเคมีหนึ่งเกิดสารผลิตภัณฑ์ใดขึ้นบ้างและเขียนสูตรเคมีของสารผลิตภัณฑ์ได้ เมื่อเขียนสมการแสดงปฏิกิริยาเคมีได้แล้วให้ทำสมการเคมีให้สมดุลด้วยเสมอคือทำให้จำนวนอะตอมของธาตุทุกชนิดทางซ้ายเท่ากับทางขวาโดยการเติมตัวเลขข้างหน้าสูตรเคมีของสารนั้น ๆ เช่นN2 + H2 — -> NH3 ไม่ถูกต้องเพราะสมการนี้ไม่ดุล N2 + 3H 2--> 2NH3 ถูกต้องเพราะสมการนี้ดุลแล้ว ข้อควรจำในสมการเคมีที่ดุลแล้วนี้จะมีจำนวนอะตอมโมลอะตอมและมวลสารตั้งต้นเท่ากับของสารผลิตภัณฑ์เสมอส่วนจำนวนโมเลกุลหรือจำนวนโมลโมเลกุลหรือปริมาตรของสารตั้งต้นอาจเท่ากันหรือไม่เท่าหรือสารผลิตภัณฑ์ก็ได้(ส่วนใหญ่ไม่เท่ากัน) ในการเขียนสมการเคมีถ้าให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้นควรบอกสถานะของสารแต่ล่ะชนิดด้วยคือถ้าเป็นของแข็ง (ทึบ) ใช้ตัวอักษรย่อว่า "s" ถ้าเป็นของเหลว (ของเหลว) ใช้อักษรย่อว่า "l" เป็นก๊าซ (แก๊ส) ใช้อักษรย่อว่า "g" และถ้าเป็นสารละลายในน้ำใช้อักษรย่อว่า (อควี) "aq" เช่นCaC2(s) + 2H2O(g)--> Ca(OH)2(aq) + C2H2(g) 7.การเขียนสมการบางครั้งจะแสดงพลังงานขอปฏิกิริยาเคมีด้วยเช่น2NH3(g) + 93(g)--> N2(g) + 3H2(g) ปฏิกิริยาดูดพลังงาน = 93 kJ CH4(g) + 2O2--> CO2(g) + 2H2O(l) + 889.5 kJ ปฏิกิริยาคายพลังงาน = 889.5 ดังนี้พิจารณาลักษณะของอะตอมของธาตุในสารตั้งต้นหรือในธาตุของผลิตภัณฑ์แล้ววิเคราะห์ลักษณะของการเปลี่ยนแปลงสูตรของสารตั้งต้นมาเป็นสูตรของผลิตภัณฑ์อาจจำแนกประเภทของปฎิกิริยาเคมีได้เป็น 3 ประเภท ปฎิกิริยาการรวมตัว (ชุด) ปฎิกิริยารวมตัวเกิดจากสารโมเลกุลเล็กกว่ารวมกันเป็นโมเลกุลใหญ่หรือเกิดจากธาตุทำปฎิกิริยากับธาตุได้สารประกอบดังตัวอย่างต่อไปนี้ตัวอย่างที่ 1 แก๊ซ H2 รวมกับแก๊ซ O2 ได้น้ำ (H2O) 2H2(g) + O2(g)--> 2H2O(l)ตัวอย่างที่ 2 2Al(s) + 3Cl2(g)--> 2AlCl3 2.ปฎิกิริยาการแยกสลาย (แยกส่วนประกอบ) ปฎิกิริยาการแยกสลายเกิดจากสารโมเลกุลใหญ่แยกสลายให้สารโมเลกุลเล็ก ๆ ดังตัวอย่างต่อไปนี้ตัวอย่างที่ 1 แยกน้ำด้วยกระแสไฟฟ้าให้แก๊ซ O2 และ H2 2H2O(l)--> 2H2(g) + O2(g)ตัวอย่างที่ 2 เผาหินปูนด้วยแคลเซียมคาร์บอนเนต (CaCO3) จะได้แคลเซียมออกไซต์ (โจ) และแก๊สคาร์บอนได้ออกไซต์ (CO2) เผา CaCO3(s)--> CaO(s) + CO2(g) 3.ปฎิกิริยาการแทนที่ (แทน) ปฎิกิริยาการแทนที่เป็นปฏิกิริยาที่สารหนึ่งเข้าไปแทนที่สารในอีกสารหนึ่งเช่น Zn(s) + CuSO 4 — -> ZnSO 4 + Cu 4) ปฏิกิริยาการแลกเปลี่ยนมีหลายประเภทเช่นปฏิกิริยาตะกอนเป็นปฏิกิริยาแลกเปลี่ยนชนิดหนื่งที่เมื่อแยกเขียนเป็นสมการไออนิคจะพบว่ามีการตกตะกอนเช่น Ba(CN)2(aq) Na2CO3(aq) BaCO3(s) + 2NaCN(aq)Pb(NO3)2(aq) + 2KI (aq) PbI2(s) + KNO3 (aq) เช่นปฏิกิริยาสะเทิน (ปฏิกิริยาสะเทินปฏิกิริยา) เป็นปฏิกิริยาแลกเปลี่ยนประเภทหนึ่งเกิดกับปฏิกิริยาระหว่างกรดกับเบสได้เกลือกันน้ำHCl(aq) +NaOH(aq) NaCla(q) + H2O() มักเป็นปฏิกิริยาการแลกเปลี่ยนระหว่างกรดหรือเบสกับสารเคมีอื่นที่เกิดผลิตภัณฑ์เป็นแก๊สสารตั้งต้นเป็นปฏิกิริยาเคมีปฏิกิริยาการเกิดแก๊ส (ก๊าซขึ้นปฏิกิริยา) เป็นปฏิกิริยาที่มีการถ่ายโอนอิเล็กตรอนกันหรือเป็นปฏิกิริยาที่มีการเปลี่ยนเลขออกซิเดชันของธาตุทั้งเพิ่มและลดในปฏิกิริยาเดียวกันปฏิกิริยารีดอกซ์ (ปฏิกิริยา Redox) EX ในการสันดาปของเอมิลแอลกอฮอล์(C5H11OH) ดังนี้2C5H11OH(g) 15O2(g) 10CO2(g) + 12H2O(g)โมลของเอมิลแอลกอฮอล์ก.จงหาจำนวนโมลของก๊าซออกซิเจนที่ต้องใช้ในการสันดาปกับ 1พบว่ามีการ 2C5H11OH(g) วิธีทำ 15O2(g) 10CO2(g) + 12H2O(g)C5H11OH วิธีทำที่ 1 จากสมการ 2 โมล O2 = 15 โมล C5H11OH 1 โมลหรือไม่ O2 = (15 โมล? 1mol) / 2mol 7.5 โมล วิธีที่ 2 molของC5H11OH /(mol ของ O2) = 2 / (15 แอ) (1 โมล) /(mol O2) = 2/15 โมลของ O2 = 15/2 โมล = 7.5 โมลข.จงหามวลของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่เกิดขึ้นจากการใช้เอมิลแอลกอฮอล์มากเกินพอแล้วเกิดก๊า

ผลลัพธ์ (ไทย) 3:

สมการเคมี ( สมการทางเคมี )

สมการเคมีความกลุ่มสัญลักษณ์ที่เขียนแทนปฏิกิริยาเคมีให้ทราบถึงการเปลี่ยนแปลงทางเคมีที่เกิดขึ้นในระบบสมการเคมีประกอบด้วยสัญลักษณ์แสดงสารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์เงื่อนไขแสดงปฏิกิริยาเคมีที่เกิดขึ้น




สารตั้งต้นผลิตภัณฑ์ Zn ( s ) 2hcl ( AQ ) zncl2 ( AQ ) H2 ( g )



สารที่เขียนทางซ้ายมือของลูกศรเรียกว่าสารตั้งต้นสารที่เขียนทางขวามือของลูกศรเรียกว่าสารผลิตภัณฑ์





เครื่องหมายหมายถึงทำปฏิกิริยากันเครื่องหมายแสดงการเปลี่ยนแปลงของสารตั้งต้นไปเป็นสารผลิตภัณฑ์

สมการเคมีมี 2 ประเภทความ

1 . สมการโมเลกุล ( สมการโมเลกุล ) เป็นสมการเคมีของปฏิกิริยาที่มารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์เป็นรูปอะตอมหรือโมเลกุลเช่น

2nahco3 ( s ) Na2CO3 ( s ) H2O ( l ) CO2 ( g )

2 . สมการไอออนิก ( สมการอิออน ) เป็นสมการเคมีของปฏิกิริยาที่สารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์อย่างน้อง 1 ชนิดเป็นไอออนเช่น

H ( AQ ) โอ - ( AQ ) 2H2O-dx ( L )

สมการเคมีที่สมบูรณ์จะต้องมีจำนวนอะตอมของแต่ละธาตุทางซ้ายและขวาเท่ากันเรียกว่าสมดุลเคมีการดุลสมการเคมี









ระบุว่าสารใดเป็นสารตั้งต้นและสารใดเป็นสารผลิตภัณฑ์วิธีการดุลสมการเคมีทั่วไปเขียนสูตรเคมีที่ถูกต้องของสารตั้งต้นและสารผลิตภัณฑ์ซึ่งสูตรเคมีนี้จะไม่มีการเปลี่ยนแปลง

ดุลสมการโดยหาตัวเลขสัมประสิทธิ์มาเติมข้างหน้าสูตรเคมีเพื่อทำให้อะตอมชนิดเดียวกันทั้งซ้ายและขวาของสมการมีจำนวนเท่ากัน