1-บทนำ
ยาไอบูโปรเฟน (Ibuprofen ) เป็นยาในกลุ่มยาแก้ปวด โดยอยู่ในพวกเดียวกับยาเอ็นเสด (NSAIDs, non- steroidal antiinflammatory drugs) แปลเป็นไทยว่า "ยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่ยาสเตียรอยด์"
2-ยาไอบูโปรเฟนมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?
ไอบูโปรเฟน
3-ยาไอบูโปรเฟนมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) เป็นยาแก้ปวดระดับน้อยถึงปานกลาง สามารถใช้บรรเทาอาการปวดจากข้ออักเสบ ปวดประจำเดือน และใช้เป็นยาลดไข้ได้ นอกจากนี้ทางการแพทย์ยังนำไปใช้รักษาอาการปวดจากโรคข้อบางชนิดและบรรเทาอาการปวดศีรษะไมเกรน
4-ยาไอบูโปรเฟนออกฤทธิ์อย่างไร?
กลไกการออกฤทธิ์ของยาไอบูโปรเฟน โดยจะไปยับยั้งการทำงานของสารไซโคลออกซิจีเนส (Cyclooxygenase) กล่าวง่ายๆว่าเป็นสารเคมีในร่างกายชนิดหนึ่งซึ่งจะไปเปลี่ยนสารเคมีบางกลุ่มให้กลายเป็นสารโพรสตาแกลนดิน (Prostaglandin) โพรสตาแกลนดินเป็นตัวชักนำให้เกิดอาการปวด การอักเสบ และก่อให้เกิดอาการไข้ของร่างกาย นอกจากนั้นไอบูโปรเฟนยังสามารถออกฤทธิ์โดยตรงที่สมองและบริเวณอวัยวะที่มีอาการปวดได้
5-ยาไอบูโปรเฟนมีรูปแบบจัดจำหน่ายอย่างไร?
ไอบูโปรเฟนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายดังนี้
ชนิดเม็ด ขนาด 200 และ 400 มิลลิกรัม
ชนิดน้ำ ขนาด 100 มิลลิกรัมในน้ำ 1 ช้อนชา
6-ยาไอบูโปรเฟนมีขนาดรับประทานอย่างไร?
ยาไอบูโปรเฟนควรรับประทานพร้อมหรือหลังอาหารทันทีเพื่อลดการระคายเคืองในกระเพาะอาหาร สำหรับผู้ใหญ่ขนาดสูงสุดที่รับประทานไม่ควรเกิน 2.4 กรัม/วัน ไอบูโปรเฟนจัดเป็นยาอันตรายและมีผลอันไม่พึงประสงค์ (ผลข้างเคียง) มากมาย จึงไม่ควรซื้อยากินเอง ขนาดของยาที่รับ ประทานในผู้ใหญ่และเด็กมีขนาดที่ต่างกัน ดังนั้นจึงควรได้รับคำแนะนำการใช้ยาจากแพทย์หรือเภสัชกรเท่านั้น
7-เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมทั้งยาไอบูโปรเฟน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกร ดังนี้
ประวัติแพ้ยาทุกชนิดและอาการจากการแพ้ยาเช่น กินยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่น หายใจติดขัด/หายใจลำบาก
มีโรคประจำตัวต่างๆรวมทั้งกำลังกินยาอะไรอยู่เช่น โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง อื่นๆ เพราะยาอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรือเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กินอยู่ก่อนแล้ว
หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์หรือไม่ หรือกำลังให้นมบุตรหรือไม่ เพราะยามักผ่านรกหรือผ่านเข้าสู่น้ำนมและเข้าสู่ทารก ก่อผลข้างเคียงต่อทารกได้
8-หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?
หากลืมรับประทานยาไอบูโปรเฟนสามารถรับประทานยาเมื่อนึกขึ้นได้ หากการลืมทานยาใกล้กับมื้อถัดไปให้รับประทานขนาดปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า
9-ยาไอบูโปรเฟนมีผลไม่พึงประสงค์ไหม?
ผลอันไม่พึงประสงค์ (ผลข้างเคียง) ของยาไอบูโปรเฟนคือ ในการรับประทานขนาดต่ำๆมีผลระคายเคืองต่อกระเพาะอาหารและลำไส้และสามารถทำให้ระบบการทำงานของกล้ามเนื้อหัวใจผิดปกติได้ จึงไม่แนะนำให้ใช้ยากับผู้ป่วยที่มีโรคเกี่ยวกับกระเพาะอาหาร ลำไส้ และ/หรือระบบหัวใจ
มีบางรายงานกล่าวว่าการใช้ยาตัวนี้จะทำให้สภาพร่างกายทนต่อแสงแดดได้น้อยลงเช่น เกิดอาการปวดแสบร้อนเมื่อออกแดดนานๆ กล่าวคือไวต่อแสงแดดเกินกว่าปกติที่เคยเป็น
ผลอันไม่พึงประสงค์อื่นๆของยาไอบูโปรเฟนเช่น คลื่นไส้ ท้องเสีย เลือดออกในทางเดินอาหาร ปวดศีรษะ ง่วงนอน เกิดผื่นคันทางผิวหนัง และหอบหืด
10-ยาไอบูโปรเฟนมีปฏิกิริยากับยาตัวอื่นไหม?
การกินยาไอบูโปรเฟนมีปฏิกิริยากับยาตัวอื่น (ปฎิกิริยาระหว่างยา) ได้ดังนี้
เมื่อกินร่วมกับเครื่องดื่มที่ผสมแอลกอฮอล์จะเพิ่มความเสี่ยงมีเลือดออกในกระเพาะอาหารและลำไส้
เมื่อกินร่วมกับยาลดความดันโลหิตจะทำให้ประสิทธิภาพการลดความดันโลหิตลดลง และทำให้ไตทำงานบกพร่อง กลุ่มยาลดความดันโลหิตเช่น อะทีโนลอล (Atenolol) โปรปาโนลอล (Propanolol) เมโทรโปลอล (Metropolol) แคนดีซาร์แทน (Candesartan) โลซาร์แทน (Losartan) และโอลมีซาร์แทน (Olmesartan)
เมื่อกินร่วมกับยาต้านการแข็งตัวของเลือดจะเสริมฤทธิ์กันและก่อให้เกิดภาวะเลือดออกในกระเพาะอาหารได้ง่าย กลุ่มยาต้านการแข็งตัวของเลือดเช่น แอบซิไซแมบ (Abciximab) และวอร์ฟาริน (Warfarin Sodium)
เมื่อกินร่วมกับยารักษาโรคหัวใจบางชนิดจะทำให้การออกฤทธิ์ของยารักษาโรคหัวใจมีมากขึ้นจนอาจเป็นพิษต่อร่างกายได้ อาจส่งผลให้หัวใจเต้นผิดจังหวะ คลื่นไส้ อาเจียน การมองเห็นภาพไม่ชัดเจน ยารักษาโรคหัวใจเช่น ไดจอกซิน (Digoxin)
11-มีข้อควรระวังไหมเมื่อกินยาไอบูโปรเฟน?
ข้อควรระวังในการใช้ยาไอบูโปรเฟนคือ ในผู้ป่วยที่เป็นโรคกระเพาะอาหาร ในผู้ที่มีประวัติหอบหืด ในผู้ป่วยที่เป็นโรคหัวใจ ในโรคความดันโลหิตสูง ในผู้ที่มีประวัติการแพ้ยาแอสไพริน หรือการแพ้ยาในกลุ่มเอนเสดทั้งหลาย และการแพ้ยาไอบูโปรเฟน นอกจากนั้นคือ ห้ามใช้ยาหมดอายุ
***** อนึ่ง
ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมถึงยาไอบรูโปรเฟน) ยาแผนโบราณทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกชนิดควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน
12-ควรเก็บรักษายาไอบูโปรเฟนอย่างไร?
การเก็บรักษายาไอบูโปรเฟนได้แก่
ยาเม็ด สามารถเก็บได้ที่อุณหภูมิห้อง แต่ควรเก็บให้พ้นแสงแดดและความชื้น
ยาน้ำ หลังเปิดขวดใช้แล้ว สามารถใช้ต่อได้ไม่เกิน 3 เดือน (เมื่อยาไม่มีการเปลี่ยนสีหรือกลิ่นหรือผิดปกติอื่นๆ) และ
ควรเก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยงเสมอ และไม่ควรเก็บยาในห้องน้ำ