การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ [ intrav

การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
[ intravenous therapy and transfusion ]

วัตถุประสงค์ของการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
1.รักษาภาวะสมดุลของน้ำและสารน้ำในร่างกาย
2.ให้สารอาหาร วิตามิน และเป็นแหล่งพลังงานแก่ผู้ป่วยที่ไม่สามารถรับประทานอาหารทางปากได้
3.รักษาภาวะสมดุลของความเป็นกรด-ด่างในร่างกาย
4.รักษาภาวะสมดุลและปริมาตรของเลือดและส่วนประกอบของเลือด
5.ให้ยาฉีดบางชนิดเข้าทางหลอดเลือดดำ



ชนิดของการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำแบ่งออกเป็น 3 ชนิด
1. การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำส่วนปลาย( peripheral intravenous infusion )
2. การให้สารน้ำและสารละลายทางหลอดเลือดดำใหญ่( central venous therapy )
3.การให้สารน้ำและสารละลายทางหลอดเลือดดำใหญ่ผ่านอุปกรณ์ที่ฝังไว้ใต้ผิวหนัง
( implanted vascular access device or venousport )
สารน้ำที่ให้ทางหลอดเลือดดำทุกชนิด ประกอบด้าน ตัวถูกละลาย รวมทั้งอิเล็กโตไรต์ หรือส่วนประกอบที่ไม่ใช่ไอออน เช่น ยูเรีย กลูโคส แบ่งออกตามความเข็มข้นได้ 3 ชนิดดังนี้
1. สารละลายไอโซโทนิก ( isotonic solution )
จะมีความเข้มข้นเท่ากันน้ำนอกเซลล์(extracellular fluid)ซึ่งมีออสโมลาริตี้ระหว่าง 280-310 m0sm/l เมื่อให้ทางหลอดเลือดดำจะไม่มีการเคลื่อนที่ของน้ำ เข้าหรือออกจากเซลล์ ฉะนั้นการให้สารน้ำชนิด isotonic จึงช่วยเพิ่มปริมาตรของน้ำที่อยู่นอกเซลล์
2. สารละลายไฮโปโทนิก( hypotonic solution )
ออสโมลาริตี้ น้อยกว่า 280 m0sm/l ซึ่งค่า osmolarityน้อยกว่าน้ำนอกเซลล์ เป็นสารน้ำที่มีโมเลกุลอิสระของน้ำมากกว่าในเซลล์ จึงทำให้เกิดการเคลื่อนของน้ำเข้าสู่เซลล์ ฉะนั้นการให้สารน้ำชนิดนี้ต้องให้อย่างช้าๆ เพื่อป้องการลบกวนของเซลล์
3. สารละลายไฮเปอร์โทนิก( hypertonic solution )
เป็นสารน้ำที่มีค่าออสโมลาริตี้ มากกว่า 310 m0sm/l ซึ่งมีมากกว่าออสโมลาริตี้ของน้ำนอกเซลล์ สารน้ำอันนี้มีโมเลกุลอิสระของน้ำน้อยกว่าน้ำในเซลล์ และจะทำให้เกิดการดึงน้ำจากเซลล์สู่ระบบการไหลเวียน

ชนิดของการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ

แบ่งออกเป็น 3 ชนิดใหญ่
1. การให้สารน้ำทางหลออดเลือดดำส่วนปลาย (Peripheral intravenous infusion)
เป็นการให้สารน้ำหรือของเหลวทางหลอดเลือดดำที่อยู่ในชั้นตื้นๆของผิวหนังหรือหลอดเลือดดำที่อยู่ในสวนปลายของแขนและขา โดยเฉพาะผู้ป่วยที่ต้องงดอาหารและน้ำดื่มเพื่อเตรียมผ่าตัด ผู้ป่วยที่จำเป็นต้องให้ยาทางหลอดเลือดดำ โดยเฉพาะการให้ยาที่ผสมเจือจางและหยดเข้าทางหลอดเลือดดำช้าๆ รวมทั้งการให้เลือดและส่วนประกอบของเลือด
Heparin lock หรือ Saline lock เป็นการแทงเข็มให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำส่วนปลายและคาเข็มที่หล่อด้วยสารต้านการแข็งตัวของเลือด(Heparin) เจือจาง (Heparin : 0.9 % NSS=1:100)² ไว้เพื่อวัตถุประสงค์ในการให้สารละลายและยาเข้าทางหลอดเลือดดำเป็นครั้งเป็นคราว
Piggyback IV Administration เป็นการให้สารน้ำขวดที่ 2 ซึ่งมีขนาดบรรจุ 25 – 250 มล.² ต่รอเข้ากับชุดให้สารน้ำขวดแรก วัตถุประสงค์เพื่อให้ยาหยดเข้าทางหลอดเลือดดำช้าๆ ขณะที่สารน้ำใน Piggyback set หยด สารน้ำที่ที่ให้อยู่ก่อนจะหยุดไหลชั่วคราว จนกว่าสารน้ำใน Piggyback หมด สารน้ำในขวดหลักก็จะไหลต่อ
2. การให้สารน้ำและสารละลายทางหลอดเลือดดำใหญ่ (Central venous therapy)
เป็นการให้สารน้ำหรือของเหลวทาง central line ทางหลอดเลือดดำใหญ่ๆ ได้แก่ Subclavian vien,Internal & External jugular viens , Right &Left Nominate veins ซึ่งจะให้ในผู้ป่วยที่ไม่สามารถรับประทานอาหารทางปาก หรือรับประทานอาหารทางปากได้ไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย
3. การให้สารน้ำและสารละลายทางหลอดเลือดดำใหญ่ผ่านอุปกรณ์ที่ฝังไว้ใต้ผิวหนัง (Implanted vascular
access device หรือ Venous port)
เป็นการฝังอุปกรณ์ที่ใช้ในการให้ของเหลวทางหลอดเลือดดำไว้ใต้ผิวหนัง โดยที่ปลายสายสอดผ่านเข้าหลอดเลือดดำใหญ่ เช่น Subclavian vien , Right &Left Nominate veins แก่ผู้ป่วยที่จำเป็นต้องให้สารละลายทางหลอดเลือดดำเป็นระยะๆ และไม่สามารถให้สารน้ำและสารละลายทางหลอดเลือดดำส่วนปลายได้ เช่น ในผู้ป่วยโรคเลือดเรื้อรัง จำเป็นต้องได้รับการรักษาด้วยเคมีบำบัด หรือให้เลือดและส่วนประกอบของเลือดเป็นระยะๆ
นิดของสารน้ำที่ให้ทางหลอดเลือดดำ
สารน้ำที่ให้ทางหลอดเลือดดำทุกชนิดประกอบด้วย ตัวถูกละลาย รวมทั้งอิเล็กโทรไรต์ หรือ ส่วนประกอบที่ไม่ใช่อิออน เช่น ยูเรีย กลูโคส แบ่งตามความเข้มข้น ได้เป็น 3 ชนิด ดังนี้
1. สารละลายไอโซนิค (Isotonic solution)
2. สารละลายไฮโปโทนิค (Hypotonic solution)
3. สารละลายไฮเปอร์โทนิค ( Hypertonic solution)


หลักการเลือกตำแหน่งของหลอดเลือดดำที่จะแทงเข็มให้สารน้ำ
พยาบาลผู้เตรียมให้สารน้ำจะต้องพิจารณาเลือกตำแหน่งของหลอดเลือดดำที่จะแทงเข็มให้สารน้ำ โดยมีหลีกการดังต่อไปนี้
1. เลือกหลอดเลือดดำของแขนข้างที่ผู้ป่วยไม่ถนัดก่อน เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถใช้แขนข้างที่ถนัดทำกิจวัตรต่างๆไดด้วยตนเอง
2. ให้เริ่มต้นแทงเข็มที่ให้สารน้ำที่หลอดเลือดดำส่วนปลายของแขนก่อน เพื่อให้หลอดเลือดดำส่วนที่ถัดเข้ามาสามารถใช้งานได้อีก
3. หลีกเลี่ยงการแทงเข็มให้สารน้ำที่หลอดเลือดดำของแขนข้างที่ผ่าตัดโดยเฉพาะบริเวณรักแร้ของแขนข้างนั้น
4. ถ้าจำเป็นต้องผูกยึดแขนและขา ให้หลีกเลี่ยงการแทงเข็มให้สารน้ำ
5. หลีกเลี่ยงการแทงเข็มบริเวณข้อพับต่างๆ เพราะจะทำให้หลอดเลือดแตกทะลุง่าย หรือถ้าจำเป็นต้องแทงบริเวณข้อพับให้ใช้ไม้ดามป้องกันการงอพับ
ตำแหน่งของหลอดเลือดดำที่จะแทงเข็มให้สารน้ำ (Venipuncture Site)
ตำแหน่งของหลอดเลือดดำที่จะแทงเข็มให้สารน้ำ ได้แก่ หลอดเลือดดำเส้นใหญ่ๆ ส่วนปลายของมือและเท้า และที่หนังศีรษะ (scalp) ในผู้ป่วยเด็กเล็ก
อุปกรณ์ที่ใช้ในการให้สารน้ำ
o ขวดสารน้ำ
o ชุดให้สารน้ำ (IV Administration set)
o เข็มที่ใช้แทงเข้าหลอดเลือดดำส่วนปลาย (Peripheral insertion devices)
o อุปกรณ์อื่นๆ เช่น เสาแขวนขวดให้สารน้ำ ยางรัดแขน (tourniguet) แผ่นโปร่งใสปิดตำแหน่งที่แทงเข็ม (transparent dressing) หรือก๊อซปลอดเชื้อ ไม้รองแขน พลาสเตอร์ สำลีปลอดเชื้อ แอลกอฮอร์ 70% ถุงมือสะอาด อุปกรณ์เสริมกรณีจำเป็น ได้แก่ ที่ต่อ 3 ทาง และสายต่อขยาย (extention tube)
วิธีปฏิบัติในการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
1. ตรวจสอบคำสั่งการรักษา และเขียนชื่อนามสกุลของผู้ป่วย ชนิดของสารน้ำ วัน เวลาที่เริ่มให้อัตราการหยดของสารน้ำ ลงในแผ่นฉลากปิดข้างขวดเพื่อให้ผู้ป่วยได้รับสารน้ำในปริมาณที่ถูกต้องสอดคล้องกับแผนการรักษา
2. เตรียมสารน้ำให้ถูกต้อง และปิดแผ่นฉลากท

ผลลัพธ์ (อังกฤษ) 1:

การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ [หลอดเลือดดำและฉีด] วัตถุประสงค์ของการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ 1.รักษาภาวะสมดุลของน้ำและสารน้ำในร่างกาย2.ให้สารอาหาร วิตามินและเป็นแหล่งพลังงานแก่ผู้ป่วยที่ไม่สามารถรับประทานอาหารทางปากได้ 3.รักษาภาวะสมดุลของความเป็นกรด-ด่างในร่างกาย4.รักษาภาวะสมดุลและปริมาตรของเลือดและส่วนประกอบของเลือด 5.ให้ยาฉีดบางชนิดเข้าทางหลอดเลือดดำ ชนิดของการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำแบ่งออกเป็น 3 สิ่ง 1. การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำส่วนปลาย (ต่อพ่วงฉีดคอนกรีต) 2. การให้สารน้ำและสารละลายทางหลอดเลือดดำใหญ่ (กลางดำบำบัด)3.การให้สารน้ำและสารละลายทางหลอดเลือดดำใหญ่ผ่านอุปกรณ์ที่ฝังไว้ใต้ผิวหนัง (อุปกรณ์ลิฟต์เข้าหลอดเลือดหรือ venousport) สารน้ำที่ให้ทางหลอดเลือดดำทุกชนิดประกอบด้านตัวถูกละลายรวมทั้งอิเล็กโตไรต์หรือส่วนประกอบที่ไม่ใช่ไอออนเช่นยูเรียกลูโคสแบ่งออกตามความเข็มข้นได้ 3 ชนิดดังนี้ 1. สารละลายไอโซโทนิก (isotonic โซลูชัน) จะมีความเข้มข้นเท่ากันน้ำนอกเซลล์ (extracellular fluid) ซึ่งมีออสโมลาริตี้ระหว่าง 280-310 m0sm/l เมื่อให้ทางหลอดเลือดดำจะไม่มีการเคลื่อนที่ของน้ำเข้าหรือออกจากเซลล์ฉะนั้นการให้สารน้ำชนิด isotonic จึงช่วยเพิ่มปริมาตรของน้ำที่อยู่นอกเซลล์2. สารละลายไฮโปโทนิก (hypotonic โซลูชัน) ออสโมลาริตี้น้อยกว่า 280 m0sm/l ซึ่งค่า osmolarityน้อยกว่าน้ำนอกเซลล์ เป็นสารน้ำที่มีโมเลกุลอิสระของน้ำมากกว่าในเซลล์จึงทำให้เกิดการเคลื่อนของน้ำเข้าสู่เซลล์ฉะนั้นการให้สารน้ำชนิดนี้ต้องให้อย่างช้า ๆ เพื่อป้องการลบกวนของเซลล์3. สารละลายไฮเปอร์โทนิก (hypertonic โซลูชัน) เป็นสารน้ำที่มีค่าออสโมลาริตี้มากกว่า 310 m0sm/l ซึ่งมีมากกว่าออสโมลาริตี้ของน้ำนอกเซลล์สารน้ำอันนี้มีโมเลกุลอิสระของน้ำน้อยกว่าน้ำในเซลล์และจะทำให้เกิดการดึงน้ำจากเซลล์สู่ระบบการไหลเวียน ชนิดของการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ ชนิดใหญ่แบ่งออกเป็น 3 1. การให้สารน้ำทางหลออดเลือดดำส่วนปลาย (ต่อพ่วงฉีดคอนกรีต) เป็นการให้สารน้ำหรือของเหลวทางหลอดเลือดดำที่อยู่ในชั้นตื้นๆของผิวหนังหรือหลอดเลือดดำที่อยู่ในสวนปลายของแขนและขาโดยเฉพาะผู้ป่วยที่ต้องงดอาหารและน้ำดื่มเพื่อเตรียมผ่าตัดผู้ป่วยที่จำเป็นต้องให้ยาทางหลอดเลือดดำโดยเฉพาะการให้ยาที่ผสมเจือจางและหยดเข้าทางหลอดเลือดดำช้า ๆ รวมทั้งการให้เลือดและส่วนประกอบของเลือด เฮพารินล็อคหรือล็อค Saline เจือจาง เป็นการแทงเข็มให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำส่วนปลายและคาเข็มที่หล่อด้วยสารต้านการแข็งตัวของเลือด(Heparin) (เฮพาริน: 0.9% NSS = 1: 100) ²ไว้เพื่อวัตถุประสงค์ในการให้สารละลายและยาเข้าทางหลอดเลือดดำเป็นครั้งเป็นคราว Piggyback จัดการ IV เป็นการให้สารน้ำขวดที่ 2 ซึ่งมีขนาดบรรจุ 25 – 250 มล.²ต่รอเข้ากับชุดให้สารน้ำขวดแรกวัตถุประสงค์เพื่อให้ยาหยดเข้าทางหลอดเลือดดำช้า ๆ ขณะที่สารน้ำใน Piggyback หยดตั้งสารน้ำที่ที่ให้อยู่ก่อนจะหยุดไหลชั่วคราวจนกว่าสารน้ำใน Piggyback หมดสารน้ำในขวดหลักก็จะไหลต่อ2. การให้สารน้ำและสารละลายทางหลอดเลือดดำใหญ่ (กลางดำบำบัด) เป็นการให้สารน้ำหรือของเหลวทางกลางสายลักเวียน Subclavian ได้แก่ทางหลอดเลือดดำใหญ่ ๆ viens jugular ภายในและภายนอก ขวาและซ้ายเสนอหลอดเลือดดำซึ่งจะให้ในผู้ป่วยที่ไม่สามารถรับประทานอาหารทางปากหรือรับประทานอาหารทางปากได้ไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย3. การให้สารน้ำและสารละลายทางหลอดเลือดดำใหญ่ผ่านอุปกรณ์ที่ฝังไว้ใต้ผิวหนัง (Implanted ของหลอดเลือด เข้าถึงอุปกรณ์หรือต่อหลอดเลือดดำพอร์)หลอดเลือดดำเป็นการฝังอุปกรณ์ที่ใช้ในการให้ของเหลวทางหลอดเลือดดำไว้ใต้ผิวหนังโดยที่ปลายสายสอดผ่านเข้าหลอดเลือดดำใหญ่เช่น Subclavian ลักเวียน ขวาและซ้ายเสนอแก่ผู้ป่วยที่จำเป็นต้องให้สารละลายทางหลอดเลือดดำเป็นระยะ ๆ และไม่สามารถให้สารน้ำและสารละลายทางหลอดเลือดดำส่วนปลายได้เช่นในผู้ป่วยโรคเลือดเรื้อรังจำเป็นต้องได้รับการรักษาด้วยเคมีบำบัดหรือให้เลือดและส่วนประกอบของเลือดเป็นระยะ ๆนิดของสารน้ำที่ให้ทางหลอดเลือดดำ สารน้ำที่ให้ทางหลอดเลือดดำทุกชนิดประกอบด้วยตัวถูกละลายรวมทั้งอิเล็กโทรไรต์หรือส่วนประกอบที่ไม่ใช่อิออนเช่นยูเรียกลูโคสแบ่งตามความเข้มข้นได้เป็น 3 สิ่งดังนี้1. สารละลายไอโซนิค (Isotonic โซลูชัน)2. สารละลายไฮโปโทนิค (Hypotonic โซลูชัน)3. สารละลายไฮเปอร์โทนิค (Hypertonic โซลูชัน) หลักการเลือกตำแหน่งของหลอดเลือดดำที่จะแทงเข็มให้สารน้ำ พยาบาลผู้เตรียมให้สารน้ำจะต้องพิจารณาเลือกตำแหน่งของหลอดเลือดดำที่จะแทงเข็มให้สารน้ำโดยมีหลีกการดังต่อไปนี้1. เลือกหลอดเลือดดำของแขนข้างที่ผู้ป่วยไม่ถนัดก่อนเพื่อให้ผู้ป่วยสามารถใช้แขนข้างที่ถนัดทำกิจวัตรต่างๆไดด้วยตนเอง2. ให้เริ่มต้นแทงเข็มที่ให้สารน้ำที่หลอดเลือดดำส่วนปลายของแขนก่อนเพื่อให้หลอดเลือดดำส่วนที่ถัดเข้ามาสามารถใช้งานได้อีก3. หลีกเลี่ยงการแทงเข็มให้สารน้ำที่หลอดเลือดดำของแขนข้างที่ผ่าตัดโดยเฉพาะบริเวณรักแร้ของแขนข้างนั้น4. ถ้าจำเป็นต้องผูกยึดแขนและขาให้หลีกเลี่ยงการแทงเข็มให้สารน้ำ5. หลีกเลี่ยงการแทงเข็มบริเวณข้อพับต่าง ๆ เพราะจะทำให้หลอดเลือดแตกทะลุง่ายหรือถ้าจำเป็นต้องแทงบริเวณข้อพับให้ใช้ไม้ดามป้องกันการงอพับตำแหน่งของหลอดเลือดดำที่จะแทงเข็มให้สารน้ำ (ไซต์การเจาะหลอดเลือดดำ) ตำแหน่งของหลอดเลือดดำที่จะแทงเข็มให้สารน้ำได้แก่หลอดเลือดดำเส้นใหญ่ ๆ ส่วนปลายของมือและเท้าในผู้ป่วยเด็กเล็กและที่หนังศีรษะ (หนังศีรษะ)อุปกรณ์ที่ใช้ในการให้สารน้ำo ขวดสารน้ำo ชุดให้สารน้ำ (ชุดการจัดการ IV)o เข็มที่ใช้แทงเข้าหลอดเลือดดำส่วนปลาย (อุปกรณ์ต่อพ่วงแทรก)o อุปกรณ์อื่น ๆ เช่นเสาแขวนขวดให้สารน้ำยางรัดแขน (tourniguet) แผ่นโปร่งใสปิดตำแหน่งที่แทงเข็ม (น้ำใส) หรือก๊อซปลอดเชื้อไม้รองแขนพลาสเตอร์สำลีปลอดเชื้อแอลกอฮอร์ถุงมือสะอาด 70 อุปกรณ์เสริมกรณีจำเป็นได้แก่ที่ต่อ 3 ชนิดและสายต่อขยาย (สำหรับหลอด)วิธีปฏิบัติในการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ1. ตรวจสอบคำสั่งการรักษาและเขียนชื่อนามสกุลของผู้ป่วยชนิดของสารน้ำวันเวลาที่เริ่มให้อัตราการหยดของสารน้ำลงในแผ่นฉลากปิดข้างขวดเพื่อให้ผู้ป่วยได้รับสารน้ำในปริมาณที่ถูกต้องสอดคล้องกับแผนการรักษา2. เตรียมสารน้ำให้ถูกต้องและปิดแผ่นฉลากท

ผลลัพธ์ (อังกฤษ) 3:

การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
[ ]

การฉีดเข้าหลอดเลือดดำและให้เลือดวัตถุประสงค์ของการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
1 รักษาภาวะสมดุลของน้ำและสารน้ำในร่างกาย
2