กระบวนการผลิตปลาซาร์ดีน/ปลาแมคคาเรลบรรจุกระป๋องมีของเสียเกิดขึ้นจำนวนมาก ของเสียประเภทหนึ่งคือบรรจุภัณฑ์กระป๋องที่เกิดตำหนิในระหว่างกระบวนการผลิตที่ต้องทิ้งไปเป็นจำนวนมาก งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อลดปริมาณกระป๋องเสียในกระบวนการผลิตก่อนเข้าสู่คลังสินค้า การดำเนินงานเริ่มจากการสำรวจสภาพปัจจุบันในกระบวนการผลิตปลาซาร์ดีน/ปลาแมคคาเรลบรรจุกระป๋อง โดยรวบรวมข้อมูลลักษณะการเสียของกระป๋องโรงงานกรณีศึกษา พบว่ากระป๋องเสียมี 3 ลักษณะคือ รอยบุบ รอยขีดข่วน และดับเบิ้ลซีม ซึ่งในแต่ละขั้นตอนการผลิตมีปริมาณและลักษณะการเสียของกระป๋องที่แตกต่างกัน จากข้อมูลพบว่าขั้นตอนที่พบกระป๋องเสียมากที่สุดคือ การรับกระป๋องเข้าสู่กระบวนการผลิต การปิดฝาและการเทน้ำ ตามลำดับ ซึ่งมีปริมาณกระป๋องเสียคิดเป็นร้อยละ 0.97 , 0.34 และ 0.15 ตามลำดับ จึงได้วิเคราะห์หาสาเหตุของการเกิดกระป๋องเสียด้วยแผนผังก้างปลาและหาแนวทางแก้ปัญหาด้วยเทคนิค Why – Why Analysis ทำให้ทราบว่าสาเหตุหลักของปัญหามาจากวิธีการปฏิบัติงานของพนักงานที่ไม่ถูกต้อง ขาดความชำนาญในการปฏิบัติงาน รวมถึงเกิดจากการปรับตั้งเครื่องจักรที่ไม่เหมาะสม จึงได้นำเสนอแนวทางในการแก้ไขโดยการ กำหนดวิธีการปฏิบัติงานและอบรมให้กับพนักงาน การปรับระดับความสูงของทางออกกระป๋องเครื่องปิดฝาให้เหมาะสม และการปรับอัตราเร็วในการเดินเครื่องเทน้ำให้สัมพันธ์กันทั้งเครื่อง ภายหลังการปรับปรุงพบว่าจำนวนกระป๋องเสียในขั้นตอนการรับกระป๋อง การปิดฝา และการเทน้ำออก ลดลงเหลือร้อยละ 0.39 , 0.08 และ 0.05 ตามลำดับ ส่งผลให้จำนวนกระป๋องเสียโดยรวมลดลงจากร้อยละ 1.66 เป็นร้อยละ 0.57 ส่งผลให้บริษัทสามารถลดค่าใช้จ่ายในการผลิต และมีความสามารถในการแข่งขันทางธุรกิจที่สูงขึ้น
คำสำคัญ : ปลาซาร์ดีนบรรจุกระป๋อง, ปลาแมคเคอเรลบรรจุกระป๋อง, ข้อบกพร่องของกระป๋อง, การลดการสูญเสีย