การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลองเพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมความเชื่อด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร โดยทำการเปรียบเทียบคะแนนก่อนและหลังการเข้าร่วมโปรแกรมของกลุ่มตัวอย่าง
กลุ่มตัวอย่างที่เข้าร่วมในการวิจัยครั้งนี้เป็นเกษตรกร หมู่ที่ 10 ตำบลหนองบัว อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 31 คน เครื่องมือที่ใช้ในการทดลอง คือ โปรแกรมความเชื่อด้านสุขภาพ ประกอบด้วย การจัดอบรมให้ความรู้, การฝึกปฏิบัติการใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตราย, แผ่นพับให้ความรู้ และการให้ความรู้ผ่านเสียงตามสาย และเก็บรวบข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม ประกอบด้วย 3 ส่วน ได้แก่ แบบสอบถามการรับรู้ความเชื่อด้านสุขภาพและแบบสอบถามพฤติกรรมการป้องกันอันตรายจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปของกลุ่มตัวอย่าง ด้วยการแจกแจงความถี่ และร้อยละ วิเคราะห์เปรียบเทียบคะแนน ค่าเฉลี่ยของการรับรู้ความเชื่อด้านสุขภาพระหว่างกลุ่ม ก่อนเข้าร่วมโปรแกรมและหลังเข้าร่วมโปรแกรม ด้วยสถิติ Wilcoxon test และวิเคราะห์เปรียบเทียบคะแนน ค่าเฉลี่ยของการรับรู้ความเชื่อด้านสุขภาพ หลังการเข้าร่วมโปรแกรมระหว่างกลุ่ม ด้วยสถิติ Mann-Whitney U test
ผลการศึกษาพบว่าการรับรู้ความเชื่อด้านสุขภาพของเกษตรกรกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมก่อนเข้าร่วมโปรแกรมไม่มีความแตกต่างกัน หลังจากเข้าร่วมโปรแกรมคะแนนเฉลี่ยการรับรู้ความเชื่อด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันตนเองจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกรกลุ่มทดลองมีค่าเพิ่มสูงขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p