อะไรจะเกิดขึ้น เพลโตตั้งคำถามว่า ถ้ามีนักโทษคนหนึ่งได้รับการปล่อยตัวปลดโซ่ตรวนที่ตรึงคอและขาของเขาไว้ออกไป เขาถูกสั่งให้ยืนขึ้น ให้หมุนตัวไปรอบๆ และให้ก้าวเดินออกไปทางปากถ้ำ ให้สายตาจับไปที่แสงสว่างของกองไฟ การเคลื่อนไหวเหล่านี้น่าจะนำความเจ็บปวดทรมานมาสู่นักโทษผู้นี้เพียงใด ถ้าเขาถูกบังคับให้มองตรงไปที่รูปวัตถุต่างๆที่มีคนเดินเชิดไปมาอยู่ แล้วมองกลับไปที่เงาตรงผนังถ้ำที่เขาเคยเห็นชินตา เขาจะเชื่อหรือไม่ว่า วัตถุต่างๆบนเชิงเทิน นั้นเป็นสิ่งจริง หรือเป็นสิ่งที่มีความหมายน้อยกว่า “เงา” ที่เขารู้จัก เขาจะรู้สึกเจ็บปวดแสบลูกนัยน์ตาเพราะถูกแสงสว่างจากกองไฟมากระทบโดยตรง