สถานภาพ บทบาท และปัญหา ของสามเณรในส

สถานภาพ บทบาท และปัญหา ของสามเณรในสังคมไทย
.....จากบทสรุปและวิเคราะห์ในความเป็นมาและความสำคัญของปัญหาพบว่า สามเณรเป็นพุทธบริษัทที่มีความสำคัญต่อพระพุทธศาสนาไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าพุทธบริษัทอื่น ๆ ในด้านของความหมาย สามเณรคือเหล่ากอแห่งสมณะ หากกล่าวถึงปฐมกำเนิด ก็ยิ่งให้เห็นความสำคัญของสามเณร เพราะว่าพระพุทธองค์ทรงเป็นผู้ให้กำเนิดสามเณรโดยมีพระโอรสของพระองค์เอง

ได้รับบรรพชาเป็นสามเณรรูปแรก นอกจากนี้พระพุทธองค์ยังทรงชี้แนะวัตถุประสงค์ที่แท้จริงของการบรรพชา ทรงกำหนดคุณสมบัติของผู้บรรพชาและทรงวางระเบียบวิธีการบรรพชา ตลอดจนทรงได้บัญญัติสิกขาบทสำหรับสามเณร อีกทั้งในด้านของการบริหารและการปกครองสามเณร ทรงมอบให้เป็นภาระหน้าที่ของพระอุปัชฌาย์อาจารย์และพระภิกษุทั้งหลาย เป็นฝ่ายรับผิดชอบดูแล ในขณะที่บทพุทธบัญญัติต่าง ๆ ที่ทรงอนุญาตให้บังคับใช้กับสามเณรก็ล้วนแต่มีความเหมาะสมกับวัยและวุฒิภาวะ ซึ่งแสดงให้เห็นพุทธมหากรุณาธิคุณที่ทรงมีต่อสามเณรทั้งหลาย

สถานภาพของสามเณรในปัจจุบัน

พบว่า วัตถุประสงค์หลักในการบวชเป็นสามเณรของเยาวชนไทยในยุคปัจจุบันน่าจะมีอีกอย่างน้อย ๕ ประการคือ

๑.เพื่อแก้ไขปัญหาความยากจนและด้อยโอกาสทางการศึกษา

๒.ลดช่องว่างทางสังคมระหว่างคนจนกับคนรวย

๓.ให้มีความรู้แตกฉานในหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนา

๔.เป็นแบบอย่างที่ดีงามให้แก่เยาวชนในชาติ

๕.เป็นกำลังสำคัญของพระศาสนาและชาติบ้านเมืองในอนาคต

ปัญหาความต้องการสถานภาพที่เกิดกับสามเณรในสังคมไทยปัจจุบัน มีสาเหตุหลายประการ ซึ่งอาจสรุปได้ดังนี้

๑.ภิกษุส่วนใหญ่ ยังขาดคุณสมบัติพร้อมที่จะทำหน้าที่เป็นอาจารย์อบรมสั่งสอนสามเณรหรือเป็นผู้สมควร ให้สามเณรอุปัฏฐานเพื่อให้สอดคล้องกับพุทธบัญญัติเช่นเดียวกับในสมัยพุทธกาล ดังนั้น ในบางวัดจึงพบว่า แม้แต่ภิกษุบวชใหม่ก็ยังมีสิทธิใช้ให้สามเณรอุปัฏฐากตนเอง ซึ่งดูแล้วไม่มีความเหมาะสม ซึ่งยังขาดผู้ดูแลแก้ไขในเรื่องนี้อีกด้วย

๒.ภิกษุมีการนับอายุพรรษา เพื่อจัดลำดับความอาวุโส แต่สำหรับสามเณรไม่มีการนับอายุพรรษา แม้จะบวชมาแล้วเป็นเวลาหลายปีก็ตาม ด้วยเหตุนี้ จึงทำให้สามเณรไม่ได้รับความยำเกรงและให้เกียรติจากกลุ่มสามเณรด้วยกันเองและจากภิกษุผู้ยังบวชได้ไม่นาน ยิ่งกว่านั้น ยังเป็นสาเหตุให้สามเณรรูปที่บวชมาหลายปีแล้ว ไม่พยายามประพฤติตนให้ดีขึ้นโดยลำดับ เพื่อเป็นแบบอย่างที่ดีแก่สามเณรรุ่นหลัง ๆ

๓.พระผู้ปกครองที่มีอำนาจ ส่วนใหญ่มักจะทำตนเหินห่างจากสามเณร เพราะถือเป็นค่านิยมเสียแล้วว่า ต้องวางตัวให้น่าเกรงขาม บางรูปมีอุปนิสัยชอบดุด่าว่าตวาด เพื่อวางอำนาจตนให้ดูยิ่งใหญ่ จนเป็นที่หวาดกลัวของสามเณรทั้งหลาย ดังนั้น เมื่อมีปัญหาเกิดขึ้นในกลุ่มสามเณรพระผู้ปกครองเหล่านั้นจึงไม่มีโอกาสได้รับรู้และหาแนวทางแก้ไขได้

๔.พระบางรูป มีนิสัยชอบใช้งานสามเณรโดยไม่คำนึงถึงความลำบากของสามเณร เช่น ให้ไปซื้อบุหรี่ ให้บีบนวดเฟ้นให้ในขณะที่ตนเองก็ไม่ได้เจ็บป่วยอาพาธอะไร จนเป็นสาเหตุให้สามเณรต้องเสียเวลาไปโดยเปล่าประโยชน์ อีกทั้งยังทำให้ผู้คนส่วนหนึ่งมองกันว่า สามเณรก็คือเด็กรับใช้ของภิกษุ ที่จะเรียกใช้เมื่อไรก็ได้ ถึงกับมีบางคนที่เคยบวชในวัดมาแล้ว ไม่ต้องการให้บุตรหลานของตนมาบวชเรียนเป็นสามเณรเพราะเกรงจะเป็นคนรับใช้ของพระประเภทนี้

๕.พระในวัดบางแห่ง ให้สามเณรฉันภัตตาหารที่เป็นเดนของพระ คือ จัดแจงให้ทายกทายิกาประเคนภัตตาหารให้พระฉันก่อนแล้วจึงให้สามเณรฉันทีหลังหรือบางทีก็ให้ฉันพร้อมกับเด็กวัด ซึ่งเป็นสาเหตุทำให้สามเณรไม่ได้รับความเคารพนับถือและให้เกียรติจากประชาชน

การที่ภิกษุไม่ได้ให้เกียรติแก่สามเณร ชาวบ้านก็พลอยไม่ให้เกียรติแก่สามเณรไปด้วย เมื่อชาวบ้านไม่ให้ความเคารพและให้เกียรติแก่สามเณรเท่าที่ควร ก็นำไปสู่การไม่นิยมชมชอบให้เกียรติแก่ภิกษุหนุ่มด้วย ในที่สุดได้กลายเป็นความเหลื่อมล้ำต่ำสูงและไม่เสมอภาคทางศรัทธาของประชาชน จึงไม่แปลกเลยที่พบว่า ประชาชนบางส่วนนิยมทำบุญกับภิกษุผู้สูงอายุมากว่าจะทำบุญกับภิกษุหนุ่มสามเณรน้อย ทั้ง ๆ ที่ท่านเหล่านั้นก็ชื่อว่าเป็นผู้มีศีลและมีศักยภาในการปฏิบัติศาสนกิจเช่นเดียวกัน

สิ่งหนึ่งที่น่าเลื่อมใสและน่าภาคภูมิใจ ก็คือ ไม่ปรากฏเลยว่า มีสามเณรกลุ่มใด จากวัดใด ที่ออกมาประท้วงเพื่อเรียกร้องสิทธิของตน ในฐานะที่ตนก็เป็นส่วนหนึ่งของพุทธบริษัท

บทบาทของสามเณรในปัจจุบัน

แม้ว่าในสังคมไทย สามเณรจะมีสถานภาพที่ด้วย และไม่ได้รับเกียรติเสมอกับภิกษุมากนักก็ตาม ถึงกระนั้น สามเณร ก็ได้สร้างบทบาทที่เป็นไปเพื่อความมั่นคงของพระพุทธศาสนา และเป็นคุณประโยชน์แก่สังคมและประเทศชาติอย่างมากมาย ทั้งโดยตรงและโดยอ้อม ดังตัวอย่างบทบาทต่อไปนี้ เป็นศาสนทายาท ความเป็นผู้สืบทอดพระศาสนาโดยตรงแล้ว ยังได้สร้างสัมพันธภาพที่ดีระหว่างวัดกับบ้านโดยทางอ้อมอีกด้วย กล่าวคือ เยาวชนรวมถึงผู้ปกครองและญาติ ๆ จะได้มีโอกาสใกล้ชิดกับพระศาสนามากยิ่งขึ้น เป็นกัปปิยการก ความเอาใจใส่ดูแลในการอุปัฏฐากรับใช้พระภิกษุ ยังถือว่าเป็นหน้าที่หลักของสามเณรสืบเนื่องมากแต่ครั้งสมัยพุทธกาลจนถึงทุกวันนี้
อ้างอิง สุนทร บุญสถิต .( ๒๕๔๓) สถานภาพ บทบาท และปัญหาของสามเณรในสังคมไทย. วิทยานิพนธ์ปริญญาอักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาศาสนาเปรียบเทียบ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล.

สุมินต์ตรา

ผลลัพธ์ (ไทย) 2:

สถานภาพบทบาทและปัญหา
ๆ ในด้านของความหมายสามเณรคือเหล่ากอแห่งสมณะหากกล่าวถึงปฐมกำเนิดก็ยิ่งให้เห็นความสำคัญของสามเณร เป็นฝ่ายรับผิดชอบดูแลในขณะที่บทพุทธบัญญัติต่าง ๆ 5 มีสาเหตุหลายประการ ดังนั้นในบางวัดจึงพบว่า ซึ่งดูแล้วไม่มีความเหมาะสม เพื่อจัดลำดับความอาวุโส แม้จะบวชมาแล้วเป็นเวลาหลายปีก็ตามด้วยเหตุนี้ ยิ่งกว่านั้น ๆ3. พระผู้ปกครองที่มีอำนาจ เพราะถือเป็นค่านิยมเสียแล้วว่าต้องวางตัวให้น่าเกรงขามบางรูปมีอุปนิสัยชอบดุด่าว่าตวาดเพื่อวางอำนาจตนให้ดูยิ่งใหญ่ ดังนั้น เช่นให้ไปซื้อบุหรี่ สามเณรก็คือเด็กรับใช้ของภิกษุที่จะเรียกใช้เมื่อไรก็ได้ถึงกับมีบางคนที่เคยบวชในวัดมาแล้ว คือ จึงไม่แปลกเลยที่พบว่า ทั้ง ๆ ก็คือไม่ปรากฏเลยว่ามีสามเณรกลุ่มใดจากวัดใด สามเณรจะมีสถานภาพที่ด้วย ถึงกระนั้นสามเณร ทั้งโดยตรงและโดยอ้อมดังตัวอย่างบทบาทต่อไปนี้เป็นศาสนทายาท กล่าวคือเยาวชนรวมถึงผู้ปกครองและญาติ ๆ เป็นกัปปิยการก สุนทรบุญสถิต. (2543) สถานภาพบทบาทและปัญหาของสามเณรในสังคมไทย สาขาศาสนาเปรียบเทียบบัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยมหิดล. สุมินต์ตรา

ผลลัพธ์ (ไทย) 3:

สถานภาพบทบาทและปัญหาของสามเณรในสังคมไทย
. . . . .จากบทสรุปและวิเคราะห์ในความเป็นมาและความสำคัญของปัญหาพบว่าสามเณรเป็นพุทธบริษัทที่มีความสำคัญต่อพระพุทธศาสนาไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าพุทธบริษัทอื่นจะในด้านของความหมายสามเณรคือเหล่ากอแห่งสมณะก็ยิ่งให้เห็นความสำคัญของสามเณรเพราะว่าพระพุทธองค์ทรงเป็นผู้ให้กำเนิดสามเณรโดยมีพระโอรสของพระองค์เอง

ได้รับบรรพชาเป็นสามเณรรูปแรกนอกจากนี้พระพุทธองค์ยังทรงชี้แนะวัตถุประสงค์ที่แท้จริงของการบรรพชาทรงกำหนดคุณสมบัติของผู้บรรพชาและทรงวางระเบียบวิธีการบรรพชาตลอดจนทรงได้บัญญัติสิกขาบทสำหรับสามเณรทรงมอบให้เป็นภาระหน้าที่ของพระอุปัชฌาย์อาจารย์และพระภิกษุทั้งหลายเป็นฝ่ายรับผิดชอบดูแลในขณะที่บทพุทธบัญญัติต่างจะที่ทรงอนุญาตให้บังคับใช้กับสามเณรก็ล้วนแต่มีความเหมาะสมกับวัยและวุฒิภาวะ


พบว่าสถานภาพของสามเณรในปัจจุบันวัตถุประสงค์หลักในการบวชเป็นสามเณรของเยาวชนไทยในยุคปัจจุบันน่าจะมีอีกอย่างน้อย๕ประการคือ

๑ . เพื่อแก้ไขปัญหาความยากจนและด้อยโอกาสทางการศึกษา

๒ .ลดช่องว่างทางสังคมระหว่างคนจนกับคนรวยล่ะ



. ให้มีความรู้แตกฉานในหลักธรรมคำสอนทางพระพุทธศาสนาโตเกียว เป็นแบบอย่างที่ดีงามให้แก่เยาวชนในชาติเป็นกำลังสำคัญของพระศาสนาและชาติบ้านเมืองในอนาคต



๕ .ปัญหาความต้องการสถานภาพที่เกิดกับสามเณรในสังคมไทยปัจจุบันมีสาเหตุหลายประการซึ่งอาจสรุปได้ดังนี้

๑ .ภิกษุส่วนใหญ่ยังขาดคุณสมบัติพร้อมที่จะทำหน้าที่เป็นอาจารย์อบรมสั่งสอนสามเณรหรือเป็นผู้สมควรให้สามเณรอุปัฏฐานเพื่อให้สอดคล้องกับพุทธบัญญัติเช่นเดียวกับในสมัยพุทธกาลดังนั้นในบางวัดจึงพบว่าซึ่งดูแล้วไม่มีความเหมาะสมซึ่งยังขาดผู้ดูแลแก้ไขในเรื่องนี้อีกด้วย

๒ .ภิกษุมีการนับอายุพรรษาเพื่อจัดลำดับความอาวุโสแต่สำหรับสามเณรไม่มีการนับอายุพรรษาแม้จะบวชมาแล้วเป็นเวลาหลายปีก็ตามด้วยเหตุนี้ยิ่งกว่านั้นยังเป็นสาเหตุให้สามเณรรูปที่บวชมาหลายปีแล้วไม่พยายามประพฤติตนให้ดีขึ้นโดยลำดับจะเพื่อเป็นแบบอย่างที่ดีแก่สามเณรรุ่นหลัง

ไป .พระผู้ปกครองที่มีอำนาจส่วนใหญ่มักจะทำตนเหินห่างจากสามเณรเพราะถือเป็นค่านิยมเสียแล้วว่าต้องวางตัวให้น่าเกรงขามบางรูปมีอุปนิสัยชอบดุด่าว่าตวาดเพื่อวางอำนาจตนให้ดูยิ่งใหญ่ดังนั้นเมื่อมีปัญหาเกิดขึ้นในกลุ่มสามเณรพระผู้ปกครองเหล่านั้นจึงไม่มีโอกาสได้รับรู้และหาแนวทางแก้ไขได้

โตเกียวพระบางรูปมีนิสัยชอบใช้งานสามเณรโดยไม่คำนึงถึงความลำบากของสามเณรเช่นให้ไปซื้อบุหรี่ให้บีบนวดเฟ้นให้ในขณะที่ตนเองก็ไม่ได้เจ็บป่วยอาพาธอะไรจนเป็นสาเหตุให้สามเณรต้องเสียเวลาไปโดยเปล่าประโยชน์สามเณรก็คือเด็กรับใช้ของภิกษุที่จะเรียกใช้เมื่อไรก็ได้ถึงกับมีบางคนที่เคยบวชในวัดมาแล้วไม่ต้องการให้บุตรหลานของตนมาบวชเรียนเป็นสามเณรเพราะเกรงจะเป็นคนรับใช้ของพระประเภทนี้

๕ .พระในวัดบางแห่งให้สามเณรฉันภัตตาหารที่เป็นเดนของพระความจัดแจงให้ทายกทายิกาประเคนภัตตาหารให้พระฉันก่อนแล้วจึงให้สามเณรฉันทีหลังหรือบางทีก็ให้ฉันพร้อมกับเด็กวัด
การที่ภิกษุไม่ได้ให้เกียรติแก่สามเณรชาวบ้านก็พลอยไม่ให้เกียรติแก่สามเณรไปด้วยเมื่อชาวบ้านไม่ให้ความเคารพและให้เกียรติแก่สามเณรเท่าที่ควรก็นำไปสู่การไม่นิยมชมชอบให้เกียรติแก่ภิกษุหนุ่มด้วยจึงไม่แปลกเลยที่พบว่าประชาชนบางส่วนนิยมทำบุญกับภิกษุผู้สูงอายุมากว่าจะทำบุญกับภิกษุหนุ่มสามเณรน้อยทั้งจะที่ท่านเหล่านั้นก็ชื่อว่าเป็นผู้มีศีลและมีศักยภาในการปฏิบัติศาสนกิจเช่นเดียวกัน

สิ่งหนึ่งที่น่าเลื่อมใสและน่าภาคภูมิใจก็คือไม่ปรากฏเลยว่ามีสามเณรกลุ่มใดจากวัดใดที่ออกมาประท้วงเพื่อเรียกร้องสิทธิของตนในฐานะที่ตนก็เป็นส่วนหนึ่งของพุทธบริษัท



บทบาทของสามเณรในปัจจุบันแม้ว่าในสังคมไทยสามเณรจะมีสถานภาพที่ด้วยและไม่ได้รับเกียรติเสมอกับภิกษุมากนักก็ตามถึงกระนั้นสามเณรก็ได้สร้างบทบาทที่เป็นไปเพื่อความมั่นคงของพระพุทธศาสนาทั้งโดยตรงและโดยอ้อมดังตัวอย่างบทบาทต่อไปนี้เป็นศาสนทายาทความเป็นผู้สืบทอดพระศาสนาโดยตรงแล้วยังได้สร้างสัมพันธภาพที่ดีระหว่างวัดกับบ้านโดยทางอ้อมอีกด้วยกล่าวคือเยาวชนรวมถึงผู้ปกครองและญาติไม่มีเป็นกัปปิยการกความเอาใจใส่ดูแลในการอุปัฏฐากรับใช้พระภิกษุยังถือว่าเป็นหน้าที่หลักของสามเณรสืบเนื่องมากแต่ครั้งสมัยพุทธกาลจนถึงทุกวันนี้
อ้างอิงสุนทรบุญสถิต ( ๒๕๔๓ ) สถานภาพบทบาทและปัญหาของสามเณรในสังคมไทย . วิทยานิพนธ์ปริญญาอักษรศาสตรมหาบัณฑิตสาขาศาสนาเปรียบเทียบบัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยมหิดล .




สุมินต์ตรา