โครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่องสบู่จากน้ำมันพืชที่ใช้แล้ว (Soap from Used Oils)จัดทำขึ้นเพื่อเรียนรู้วิธีการทำสบู่ เพราะสบู่เป็นสิ่งขจัดสิ่งสกปรก ซึ่งคนส่วนมากมักจะเลือกสบู่ที่สามารถทำความสะอาดได้ดีมากๆ จนไม่คำนึงถึงผลเสียที่จะเกิดกับผิวในภายหลัง ปัจจุบันสบู่มีมากมายหลายชนิดให้เราเลือกใช้ ตามความเหมาะสมและความชอบของแต่ละบุคคล บางชนิดก็ผสมสมุนไพร บางชนิดก็ผสมสารเคมี เช่น Triclocarban เพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งผู้ใช้บางรายอาจเกิดอาการแพ้สารเคมี หากใช้บ่อยเกินไป แต่เรารู้จักสบู่เหล่านั้นดีเพียงไร และจะมีสักกี่คนที่ใส่ใจในรายละเอียดว่าสบู่แต่ละก้อนมีส่วนประกอบสำคัญอะไรบ้างสบู่ ที่ดีจะต้องมีส่วนประกอบสำคัญที่จำเป็นและมีประโยชน์ ซึ่งนอกจากจะทำให้สบู่ที่ได้ทำความสะอาดได้ดีแล้ว ยังสามารถนำมาล้างมือได้อีกด้วย ทั้งนี้ สบู่เป็นสิ่งที่เราต้องใช้เป็นประจำทุกวัน หากเราคัดสัน สบู่ที่ดีมีคุณภาพ จะทำให้เรามีสุขภาพผิวของที่ดีอยู่คู่กับเราไปตลอดนานเท่านาน
สบู่เกิดจากการทำปฏิกิริยาเคมีของส่วนผสมพื้นฐาน คือน้ำด่าง (โซเดียมไฮดรอกไซด์) กับน้ำมันพืชที่ใช้แล้ว ซึ่งจะเป็นน้ำมันพืชหรือน้ำมันสัตว์ก็ได้ ปฏิกิริยาเคมีเช่นนี้เรียกว่า Saponification ซึ่งจะได้ของแข็งลื่นมีฟอง เป็นส่วนผสมของสบู่ 5 ส่วนและนำมันพืช 1 ส่วน ในโรงงานอุตสาหกรรมได้สกัดเอากลีเซอรีนออกไป เราจึงได้ใช้เนื้อสบู่ล้วนๆ หรือมีส่วนผสมของน้ำมันพืชเพียงเล็กน้อย ส่วนการผลิตสบู่ธรรมชาติ เป็นกระบวนการผลิตแบบเย็น ซึ่งน้ำมันพืชยังคงมีอยู่ในเนื้อสบู่ ทำให้ผิวมีความชุ่มชื้นเมื่อใช้สบู่ชนิดนี้ สบู่ที่เกิดจากกระบวนนี้เองที่เราเรียกกันว่า สบู่ธรรมชาติ นับเป็นสบู่แท้ที่เราไม่ต้องไปแต่งเติมอะไรอีกเลย สบู่ธรรมชาตินี้ ก็มีคุณสมบัติของสบู่ที่ดีที่สุดสำหรับเรา [1]
ในสภาวะเศรษฐกิจถดถอย การผลิตสบู่สมุนไพรใช้เอง น่าจะเป็นแนวทางหนึ่งที่ลดค่าใช้จ่าย ช่วยเหลือเศรษฐกิจประชาชนชุมชนได้มาก เพราะวัตถุดิบหลักที่ใช้เป็นวัสดุที่ผลิตเองในประเทศ จากบ้านเรือนตลอดจนร้านอาหารล้วนต้องมีการประกอบอาหารประเภททอดด้วยกันทั้งสิ้นและสิ่งที่เหลือจากการประกอบอาหารประเภททอดนั้นก็คือ น้ำมันพืชใช้แล้ว ซึ่งยากที่จะจัดการและเป็นปัญหาทางสิ่งแวดล้อม การกำจัดน้ำมันพืชที่ใช้แล้วนอกจากการนำน้ำมันพืชใช้แล้วมาใช้ในการผลิตไบโอดีเซลซึ่งยุ่งยากสำหรับคนทั่วไปแล้ว น้ำมันพืชใช้แล้วยังคงคุณสมบัติเดิมคือยังคงเป็นน้ำมันพืชอยู่ ซึ่งน้ำมันพืชเป็นสารตั้งต้นในการผลิตสบู่ทั้งสบู่ก้อนและสบู่เหลว การนำน้ำมันพืชใช้แล้วมาทำสบู่เหลวเป็นผลดีทั้งต่อสิ่งแวดล้อม ประชาชนและผู้ประกอบการเพราะนอกจากจะกำจัดน้ำมันพืชที่ใช้แล้วได้แล้วยังเป็นไปตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงอีกทางหนึ่งด้วย สบู่ที่ได้จากน้ำมันใช้แล้วมีคุณสมบัติของการทำความสะอาดรวมทั้งสามารถปรับแต่งกลิ่นและเพิ่มคุณสมบัติในการดูแลผิวได้ [2,3]