ประชากรจะอยู่ในสมดุลของฮาร์ดี-ไวน์เบิร์กได้ จะต้องมีเงื่อนไขดังนี้
1. ประชากรมีขนาดใหญ่
2. ไม่มีการถ่ายเทเคลื่อนย้ายยีนระหว่างกลุ่มประชากร
3. ไม่เกิดมิวเทชัน ซึ่งจะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของแอลลีลในประชากร
4. สมาชิกทุกตัวมีโอกาสผสมพันธุ์ได้เท่ากัน
5. ไม่เกิดการคัดเลือกโดยธรรมชาติ โดยสิ่งมีชีวิตทุกตัวมีโอกาสอยู่รอด และประสบความสำเร็จในการสืบพันธุ์ได้เท่าๆกัน
ประชากรที่มีอัตราส่วนของยีนและจีโนไทป์คงที่นี้เรียกว่า เป็นประชากรที่สมดุล (Equilibrium population)
สมมติว่ามียีน 1 คู่ ซึ่งมี 2 alleles คือ A และ a อันมีอัตราส่วน p และ q ตามลำดับ
ดังนั้น ประชากรซึ่งมียีนนี้จะสร้างหน่วยสืบพันธุ์ 2 ชนิด คือ A และ a ในอัตราส่วน p และ q ตามลำดับ (เนื่องจากยีนมีเพียง
2 alleles คือ A และ a)
ดังนั้น p + q = 1