การแบ่งประเภทของดอกโดยใช้ส่วนประกอบของดอกเป็นเกณฑ์ แบ่งได้ 2 ประเภทคือ
1. ดอกครบส่วน (Complete flower) หมายถึง ดอกไม้ที่มีส่วนประกอบครบทุกส่วนคือมี กลีบเลี้ยงกลีบดอก เกสรตัวผู้ และเกสรตัวเมีย เรียงตามลำดับจากชั้นนอกสุดเข้าไปยังชั้นในสุด เช่น ดอกแพงพวย ดอกการเวก ดอกชงโค ดอกผักบุ้ง เป็นต้น
2. ดอกไม่ครบส่วน (Incomplete flower) หมายถึง ดอกไม้ที่มีส่วนประกอบไม่ครบ ทุกส่วน ซึ่งอาจจะมีส่วนประกอบส่วนใดส่วนหนึ่งขาดหายไป เช่น ดอกตำลึง ดอกแตงกวา ดอกบวบ ดอกข้าวโพด เป็นต้น