จังหวัดสมุทรปราการเป็นพื้นที่ราบลุ่มของภาคกลางตอนล่าง ซึ่งเกิดจากการเคลื่อนไหวของ รอยเลื่อนใหญ่ ได้แก่ รอยเลื่อนแม่ปิง รอยเลื่อนอุตรดิตถ์ และรอยเลื่อนเจดีย์สามองค์ ในยุคครีเทเชียสตอนปลายถึงยุคเทอร์เชียรี ซึ่งต่อเนื่องจากการเปิดตัวของอ่าวไทยทางใต้ และการเกิดแอ่งเทอร์เชียรีในบริเวณภาคเหนือและภาคตะวันตกตอนบน ตามด้วยการเกิดรอยเลื่อนในแนวเหนือ-ใต้ การสะสมตัวเกิดขึ้นบนบกแบบเนินตะกอนน้ำพารูปพัดที่ราบตะกอนน้ำพา ทางน้ำ ทะเลสาบ และแบบกึ่งทางน้ำกับทะเลสาบ
ลักษณะเนื้อดินโดยรวมของจังหวัดสมุทรปราการดินส่วนบนและดินส่วนล่างเป็นดินเหนียว หรือดินเหนียวปนทรายแห้ง ดินเป็นกรดจัดมากถึงด่างปานกลาง ความอุดมสมบูรณ์ของดินปานกลางถึงสูง บางบริเวณเป็นดินเค็มและดินกรดเนื่องจากมีน้ำทะเลท่วมถึง และพบปริมาณกำมะถันหรือสารจาโรไซด์
ในดินสูง สำหรับลำดับชั้นหินและตะกอนทั่วไป แบ่งเป็น หน่วยชั้นตะกอนเจ้าพระยา และหน่วยชั้นตะกอน
ดินเหนียวกรุงเทพ