การขยายอิทธิพลของตะวันตกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ก่อนพุทธศตวรรษที่ 21 พ่อค้าต่างชาติที่เดินทางเข้ามาค้าขายในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ส่วนใหญ่ คือ จีน อินเดีย อาหรับ โดยเฉพาะพ่อค้าอาหรับได้ผูกขาดสินค้าเครื่องเทศ ซึ่งเป็นสินค้าที่ชาวตะวันตกนิยม เพราะสามารถนำไปใช้ปรุงอาหารและถนอมอาหารมิให้เน่าเสียเร็ว การผูกขาดเครื่องเทศของพ่อค้าอาหรับ ทำให้สินค้าประเภทนี้ในยุโรปมีราคาสูงมาก
พ่อค้าชาวยุโรปต้องการสินค้าจากเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่ไม่สามารถเดินทางเข้ามาค้าขายได้โดยตรง เพราะยังไม่ทราบเส้นทางเดินเรือจากยุโรปมายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พวกพ่อค้ายุโรปได้แต่เดินทางค้าขายกับอินเดียและจีน โดยใช้เส้นทางการค้าทางบกที่ทุรกันดารเท่านั้น
มูลเหตุที่ชาติตะวันตกต้องการเดินทางมายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สรุปได้ดังนี้
1.พ่อค้าชาวยุโรปต้องการซื้อสินค้าเครื่องเทศจากแหล่งผลิตโดยตรง โดยไม่ตรงผ่านมือพ่อค้าคนกลาง คือ ชาวอาหรับ
2.การค้าทางเรือเสียค่าใช้จ่ายน้อย มีความเสี่ยงน้อยกว่าการค้าขายทางบก
3.สันตะปาปาที่กรุงโรม ทรงมีนโยบายสนับสนุนกษัตริย์ของประเทศในยุโรป ซึ่งนับถือคริสต์ศาสนานิกายโรมันคาทอลิก โดยเฉพาะโปรตุเกส สเปน และฝรั่งเศส ให้ส่งมิชชันนารีเดินทางไปเผยแพร่ศาสนาในต่างแดน
4.เอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็นดินแดนที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติ ประชากรมีอยู่มากและเจริญรุ่งเรืองทางด้านอารยธรรมอยู่แล้ว
5.ยุโรปก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ สามารถต่อเรือเดินทางทะเลขนาดใหญ่ ประดิษฐ์เครื่องมือเพื่อใช้ในการเดินเรือที่ทันสมัยและปลอดภัยมากขึ้น อีกทั้งพระมหากษัตริย์ในทวีปยุโรปสนับสนุนการค้นหาดินแดนที่อยู่ห่างไกล จึงกระตุ้นนักเดินเรือให้สนใจเดินทางไปยังดินแดนต่างๆ
การขยายอิทธิพลของประเทศต่างๆ
โปรตุเกส โปรตุเกสเป็นชาติแรกที่สามารถแล่นเรือจากยุโรปมายังอินเดีย โดยอ้อมแหลมแอฟริกามาถึงเมืองกาลิกูฏในอินเดียเป็นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2041 ต่อมาได้เข้ายึดครองเมืองกัว ในอินเดีย ศรีลังกา และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ใน พ.ศ. 2054 โปรตุเกสยึดมะละกาซึ่งเป็นศูนย์กลางการค้าเครื่องเทศที่สำคัญในสมัยนั้น โปรตุเกสประสบความสำเร็จในการค้าเครื่องเทศ จึงขยายอำนาจของตนเข้าไปในดินแดนหมู่เกาะของประเทศอินโดนีเซียในปัจจุบัน เช่น หมู่เกาะโมลุกกะหรือหมู่เกาะเครื่องเทศ และสร้างความยิ่งใหญ่ทางด้านกองทัพเรือ สามารถทำลายระบบการค้าแบบผูกขาดของชาติอาหรับได้สำเร็จ และได้ผูกขาดการค้าในภูมิภาคนี้แทนอาหรับ รวมทั้งได้เข้าไปมีบทบาทสำคัญในทางการเมืองของอาณาจักรต่างๆ เช่น เป็นทหารอาสาสมัครในกองทัพไทยและพม่า เผยแพร่ความรู้ทางวิทยาการแก่ชาวพื้นเมืองโดยเฉพาะด้านการทหารแบบสมัยใหม่ นอกจากนั้นโปรตุเกสยังส่งมิชชันนารีเผยแพร่คริสต์ศาสนานิกายโรมันคาทอลิกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จีน และญี่ปุ่น เป็นต้น
โปรตุเกสได้ขยายอิทธิพลไปถึงจีนและญี่ปุ่น จัดตั้งศูนย์กลางการค้าที่มาเก๊าเพื่อเป็นศูนย์กลางการค้าในภูมิภาคนี้ โปรตุเกสมีอิทธิพลทางการค้าและการเมืองในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเอเชียตะวันออกได้นานเกือบ 100 ปี จึงเสื่อมอำนาจลงเมื่อต้นพุทธศตวรรษที่ 22 เนื่องจากฮอลันดาและอังกฤษมีความเข้มแข็งทางกองทัพเรือเหนือกว่าโปรตุเกส และได้มีนโยบายขยายอิทธิพลในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โปรตุเกสทำสงครามพ่ายแพ้แก่ฮอลันดาหลายครั้ง จนต้องสูญเสียมะละกาให้แก่ฮอลันดา
สเปน สเปนได้ส่งนักเดินเรือผู้ยิ่งใหญ่ ชื่อ แมกเจลแลน นำกองเรือออกจากสเปนอ้อมทวีปอเมริกาเข้ามหาสมุทรแปซิฟิกมาถึงหมู่เกาะฟิลิปปินส์เป็นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2064 ต่อมาเกิดขัดแย้งกับชาวพื้นเมืองถึงขั้นสู่รบกัน แมกเจลแลนถูกฆ่าตาย ลูกเรือที่เหลือจึงนำเรือหนีออกจากฟิลิปปินส์เดินทางกลับผ่านช่องแคบมะละกา มหาสมุทรอินเดีย อ้อมแหลมแอฟริกากลับไปถึงสเปนได้สำเร็จ นับเป็นการเดินทางโดยทางเรือรอบโลกได้สำเร็จเป็นครั้งแรก
ต่อมากษัตริย์สเปนได้ส่งเรือรบพร้อมด้วยกำลังทหารเดินทางมายังฟิลิปปินส์อีกหลายครั้งและเข้ายึดเกาะต่างๆ สเปนได้เข้าปกครองชาวฟิลิปปินส์ และได้เผยแผ่คริสต์ศาสนาแก่ชาวพื้นเมืองบาทหลวงชาวสเปนได้เข้าไปสอนศาสนาชาวพื้นเมืองซึ่งส่วนใหญ่ยังนับถือผีสางเทวดา และได้เปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตชาวฟิลิปปินส์ ด้วยการจัดตั้งโรงเรียนสอนหนังสือและสร้างวัฒนธรรมแบบสเปนแก่ชาวพื้นเมือง ทำให้ชาวฟิลิปปินส์ส่วนใหญ่ของประเทศหันไปนับถือคริสต์ศาสนานิกายโรมันคาทอลิกตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ยกเว้นบางเกาะทางภาคใต้ซึ่งนับถือศาสนาอิสลาม
ฮอลันดา ฮอลันดาจัดตั้งบริษัทอินเดียตะวันออก เพื่อค้าขายและขยายอำนาจในดินแดนโพ้นทะเล ฮอลันดาสนใจการค้าเครื่องเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะหมู่เกาะอินดัสตะวันออกหรือหมู่เกาะอินโดนีเซียในปัจจุบันซึ่งอุดมสมบูรณ์ไปด้วยเครื่องเทศ เรือสินค้าฮอลันดสพร้อมด้วยเรือรบคุ้มครองได้ขยายอำนาจในอินโดนีเซียด้วยการค้าขายกับชาวพื้นเมือง พร้อมทั้งถือโอกาสเข้าแทรกแซงทางการเมืองด้วยการช่วยเหลือทางทหารแก่สุลต่านซึ่งเป็นผู้ปกครองเกาะ ฮอลันดาจึงได้รับผลประโยชน์ทางการค้าและเข้าไปปกครองเกาะบางเกาะ ด้วยวิธีการดังกล่าวเป็นผลทำให้ฮอลันดาสามารถผูกขาดการค้าในหมู่เกาะอินโดนีเซีย และขยายอิทธิพลทางการค้าในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้ ภายหลังเมื่อฮอลันดาทำสงครามทางเรือชนะโปรตุเกสและอังกฤษ ฮอลันดาก็สามารถยึดครองหมู่เกาะต่างๆ ในอินโดนีเซียไว้ใต้อำนาจของตนได้หมดสิ้น
อังกฤษ อังกฤษจัดตั้งบริษัทอินเดียตะวันออกเพื่อค้าขายในดินแดนโพ้นทะเล และเข้ามาค้าขายในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภายหลังฮอลันดา 5 ปี ในระยะแรกพ่อค้าอังกฤษไม่สามารถค้าขายแข่งขันกับฮอลันดาได้ ประกอบกับกองทัพเรืออังกฤษยังไม่เข้มแข็งเท่าฮอลันดา อังกฤษจึงต้องถอนตัวออกจากการค้าในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ไปช่วงระยะหนึ่ง
ฝรั่งเศส ฝรั่งเศสจัดตั้งบริษัทอินเดียตะวันออกเพื่อทำหน้าที่ค้าขายและขยายอำนาจ เช่นเดียวกับอังกฤษและฮอลันดา นอกจากฝรั่งเศสสนใจการค้าในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้แล้ว ฝรั่งเศสยังสนใจเผยแผ่คริสต์ศาสนานิกายโรมันคาทอลิก เช่นเดียวกับโปรตุเกสและสเปนอีกด้วย
ในระยะแรก ชาติตะวันตกขยายอิทธิพลมายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เพื่อประโยชน์ทางการค้าและเผยแผ่ศาสนา จึ