อังกฤษซึ่งยึดหัวหาดอยู่ในอินเดีย-พม่าและมลายูได้ก่อนฝรั่งเศส นับเป็นมหาอำนาจตะวันตกชาติแรกที่ตั้งฐานที่มั่นได้ที่มั่นคงในภูมิภาคนี้ ส่วนฝรั่งเศสซึ่งมาทีหลังจึงหันไปจับจองดินแดนอันรกร้างอีกด้านหนึ่งของเอเชียที่เรียกคาบสมุทรอินโดจีน การเข้ามาทางด้านนี้ทำให้ฝรั่งเศสยังส่งผลให้เกิดการเสียดินแดนตลอดจนแลกเปลี่ยนดินแดนกันอย่างเป็นรูปธรรม ทั้งหมดนี้เกิดขึ้นและจบลงในสมัยรัชกาลที่ ๕ เป็นส่วนใหญ่