กลุ่มชนพื้นเมือง
ประชากร
ประเทศมาเลเซียมีปัญหาประชากรหลากหลายเชื้อชาติ ในอดีตเคยเกิดสงครามกลางเมืองเนื่องจากการกีดกันทางเชื้อชาติ ประเทศมาเลเซียประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวมลายูร้อยละ 50.4 เป็นชาวภูมิบุตร (Bumiputra) คือบุตรแห่งแผ่นดิน รวมไปถึงชนดั้งเดิมของประเทศอีกส่วนหนึ่ง ได้แก่กลุ่มชนเผ่าในรัฐซาราวัก และรัฐซาบาห์มีอยู่ร้อยละ 11[1] ซึ่งตามรัฐธรรมนูญของมาเลเซียนั้น ชาวมลายูนั้นคือมุสลิม และอยู่ในกรอบวัฒนธรรมมลายู แต่ชาวภูมิบุตรที่ไม่ใช่ชาวมลายูนั้น มีจำนวนกว่าครึ่งของประชากรในรัฐซาราวัก (ได้แก่ชาวอิบัน ร้อยละ 30) และร้อยละ 60 ของประชากรรัฐซาบาห์ (ได้แก่ชาวกาดาซัน-ดูซุน ร้อยละ 18 และชาวบาเจา ร้อยละ 17) [1] นอกจากนี้ยังมีชนพื้นเมืองดั้งเดิมของคาบสมุทรมลายูอีกกลุ่มหนึ่ง คือ โอรัง อัสลี
ประชากรกลุ่มใหญ่ที่ไม่ใช่ชาวภูมิบุตรหรือชนดั้งเดิมเป็นพวกที่เข้ามาใหม่ โดยเป็นชาวมาเลเซียเชื้อสายจีน มีอยู่ร้อยละ 23.7 ซึ่งมีประจายอยู่ทั่วประเทศ มีชาวมาเลเซียเชื้อสายอินเดีย อีกร้อยละ 7.1 ของประชากร[1] ส่วนใหญ่สืบเชื้อสายมาจากชาวทมิฬ แต่ยังมีชาวอินเดียกลุ่มอื่น อย่างเกรละ, ปัญจาบ, คุชรัต และปาร์ซี นอกจากนี้ยังมีกลุ่มชาวมาเลเซียเชื้อสายไทย โดยอาศัยอยู่ในรัฐทางตอนเหนือของประเทศ มีคนเชื้อสายชวา และมินังกะเบาในรัฐทางตอนใต้ของคาบสมุทรอย่าง รัฐยะโฮร์
ชุมชนลูกครึ่งคริสตัง (โปรตุเกส-มลายู) ที่นับถือศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก และชุมชนลูกครึ่งอื่นๆอย่าง ฮอลันดา และอังกฤษส่วนมากอาศัยในรัฐมะละกา ส่วนลูกครึ่งเปอรานากัน หรือชาวจีนช่องแคบ (จีน-มลายู) ส่วนมากอาศัยอยู่ในรัฐมะละกา และมีชุมชนอยู่ในรัฐปีนัง
โอรังอัสลี
โอรังอัสลีเป็นคำที่ใช้เรียกกลุ่มชนพื้นเมืองที่อาศัยอยู่ในคาบสมุทรมลายู ชาวโอรังอัสลีแบ่งออกเป็นเผ่าหลัก 3 เผ่า ได้แก่ เนกริโต เซนอย และโปรโตมาเลย์ เผ่าเนกริโตมักจะอาศัยอยู่ในภาคเหนือ เผ่าเซนอยอาศัยอยู่ทางตอนกลาง และเผ่าโปรโตมาเลย์อาศัยอยู่ทางตอนใต้ แต่ละกลุ่มหรือกลุ่มย่อยจะมีภาษาและวัฒนธรรมเป็นของตนเอง บางกลุ่มประกอบอาชีพเป็นชาวประมง เกษตรกร ในขณะที่บางกลุ่มเป็นชนเผ่ากึ่งเร่ร่อน
ซาบาห์
กลุ่มชนพื้นเมืองที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของซาบาห์คือกาดาซานดูซุน บาจาว และมูรุต
กาดาซานดูซุน
กาดาซานดูซุน คือกลุ่มชนพื้นเมืองที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของรัฐซาบาห์ จำนวนประชากรของชนพื้นเมืองกลุ่มนี้คิดเป็นร้อยละ 30 ของประชากรของรัฐ ที่จริงแล้ว ชนพื้นเมืองกลุ่มนี้ประกอบด้วยชาวเผ่าสองเผ่า ได้แก่ คาดาซาน และดูซุน อย่างไรก็ตาม เราจัดให้ทั้งสองเผ่านี้อยู่ในกลุ่มเดียวกัน เนื่องจากทั้งสองเผ่าใช้ภาษาเดียวกัน และมีวัฒนธรรมเหมือนกัน อย่างไรก็ตาม ชาวคาดาซานส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในพื้นที่ราบบริเวณสามเหลี่ยมปากแม่น้ำ ซึ่งเหมาะกับการปลูกพืชไร่ ในขณะที่เผ่าดูซานจะอาศัยอยู่ในบริเวณที่เป็นภูเขาหรือเนินเขา ด้านในของรัฐซาบาห์มาแต่ดั้งเดิม
บาจาว
บาจาว คือกลุ่มชนพื้นเมืองที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับสองของรัฐซาบาห์ จำนวนประชากรของชนพื้นเมืองกลุ่มนี้คิดเป็นร้อยละ 15 ของประชากรของรัฐ ตามประวัติศาสตร์ พวกเขาคือชาวเผ่าเร่ร่อนในทะเลที่นับถือออมโบห์ดิลาอุต หรือเทพเจ้าแห่งท้องทะเล บางครั้ง พวกเขาถูกเรียกว่า ชาวยิปซีแห่งท้องทะเล ต่อมา ชาวบาจาวเลือกที่จะละทิ้งวิถีในท้องทะเลและหาเลี้ยงชีพด้วยการทำการเกษตรและเลี้ยงสัตว์ ชาวบาจาวบกได้รับการขนานนามว่าเป็น "คาวบอยแห่งตะวันออก" เนื่องจากพวกเขามีทักษะการขี่ม้าที่ดีมาก ชาวบาจาวบกจะสาธิตการขี่ม้าในงานเทศกาลประจำปีชื่อทามู เบซาร์ ซึ่งจัดขึ้นในเมืองโคตาเบลุด
มูรุต
มูรุต คือกลุ่มชนพื้นเมืองที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับสามของรัฐซาบาห์ จำนวนประชากรของชนพื้นเมืองกลุ่มนี้คิดเป็นร้อยละ 3 ของประชากรของรัฐ แต่เดิม เผ่ามูรุตอาศัยอยู่ด้านในของเกาะบอร์เนียวตอนเหนือ พวกเขาคือกลุ่มชนพื้นเมืองกลุ่มสุดท้ายของรัฐซาบาห์ที่เลิกประเพณีการล่าศีรษะมนุษย์ ปัจจุบัน ชาวเผ่าส่วนใหญ่เปลี่ยนมาทำไร่ตามเนินเขาและปลูกมันสำปะหลัง ล่าสัตว์และหาปลาเป็นอาหารในบางครั้ง เข่นเดียวกับชนพื้นเมืองอื่นๆ ในรัฐซาบาห์ ชุดประจำเผ่าจะตกแต่งด้วยลูกปัดหลากสี
ซาราวัก
ชาวอิบัน (Iban) บีดายู (Bidayuh) และโอรังอูลู (Orang Ulu) เป็นกลุ่มชาติพันธุ์หลักของรัฐซาราวัก โดยมักเรียกรวมๆ ว่าชาวดายัก (Dayaks) คำว่าดายักแปลว่าต้นน้ำหรือใจกลางแผ่นดิน ชาวมุสลิมที่อาศัยอยู่ตามแนวชายฝั่งใช้คำคำนี้เรียกแทนชนเผ่าต่างๆ ที่มีมากกว่า 200 เผ่า ชนเผ่าเหล่านี้มักอาศัยอยู่รวมกันในบ้านหลังยาวหรือที่รู้จักกันดีว่าลองเฮาส์ (Longhouse) โดยแต่ละหลังมีครอบครัวอาศัยอยู่ร่วมกันตั้งแต่ 20 ถึง 100 ครอบครัว
อิบัน
ชาวอิบันเป็นกลุ่มชาติพันธุ์กลุ่มใหญ่ที่สุดของรัฐซาราวัก โดยมีจำนวนราว 30% ของประชากรทั้งหมด ชาวอิบันอาศัยอยู่ทางต้นน้ำในบริเวณใจกลางเขตกาลิมันตัน แต่ด้วยทักษะความชำนาญเกี่ยวกับเรือ จึงมักถูกเรียกผิดๆ ว่า ชาวดายักทะเล ในอดีต ชาวอิบันเป็นเผ่านักรบที่น่าครั่นคร้ามยิ่ง เป็นที่รู้จักกันดีในฐานะเผ่าผู้ล่าหัวมนุษย์และคอยปล้นสดมภ์ ในอดีตชาวอิบันนับถือเทพเจ้า 3 องค์ ซึ่งอยู่เบื้องใต้เทพซิงกาลัง บูรุง (Singalang Burung) หรือเทพเจ้านกแห่งสงคราม ในปัจจุบันแม้ชาวอิบันส่วนใหญ่จะหันมานับถือคริสตศาสนา แต่ชาวอิบันก็ยังคงสืบทอดประเพณีต่างๆ ของเผ่าเหมือนในอดีต
บีดายู
ชาวอิบันเป็นกลุ่มชาติพันธุ์กลุ่มใหญ่ที่สุดของรัฐซาราวัก โดยมีจำนวนราว 30% ของประชากรทั้งหมด ชาวอิบันอาศัยอยู่ทางต้นน้ำในบริเวณใจกลางเขตกาลิมันตัน แต่ด้วยทักษะความชำนาญเกี่ยวกับเรือ จึงมักถูกเรียกผิดๆ ว่า ชาวดายักทะเล ในอดีต ชาวอิบันเป็นเผ่านักรบที่น่าครั่นคร้ามยิ่ง เป็นที่รู้จักกันดีในฐานะเผ่าผู้ล่าหัวมนุษย์และคอยปล้นสดมภ์ ในอดีตชาวอิบันนับถือเทพเจ้า 3 องค์ ซึ่งอยู่เบื้องใต้เทพซิงกาลัง บูรุง (Singalang Burung) หรือเทพเจ้านกแห่งสงคราม ในปัจจุบันแม้ชาวอิบันส่วนใหญ่จะหันมานับถือคริสตศาสนา แต่ชาวอิบันก็ยังคงสืบทอดประเพณีต่างๆ ของเผ่าเหมือนในอดีต
โอรังอูลู
อีกนามหนึ่งของชาวโอรังอูลูก็คือชนเผ่าต้นน้ำแห่งรัฐซาราวัก ชาวโอรังอูลูมีจำนวนราว 5.5% ของประชากรรัฐซาราวัก โดยมีมากกว่า 100,000 เผ่า ชาวโอรังอูลูเป็นกลุ่มที่มีหัวทางศิลปะและรักความสวยงามมากที่สุดของรัฐซาราวัก อาศัยอย