การศึกษาวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบเป็นการวิจัยเชิงสำรวจภาคตัดขวาง (cross sectional survey) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสำพันธ์กับโรคฟันผุนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 ของโรงเรียนเสนาบดี อำเภอเสนา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ประชากรที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 จำนวน 266 คน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้เป็นแบบสอบถามที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้น เก็บข้อมูลระหว่างเดือน 3 ตุลาคมคม 2559 – 14 ตุลาคม 2559 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์ไคสแคว์
ผลการวิจัยพบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงร้อยละ 56.8 อายุพบว่ามากที่สุดมีอายุ 11 ปี ร้อยละ 33.5 ระดับการศึกษาอยู่ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 มากที่สุดร้อยละ 37.2 ค่าใช้จ่ายที่ได้รับจากผู้ปกครอง มากที่สุด 40 บาท ร้อยละ 33.8 ปัจจุบันส่วนใหญ่อาศัยอยู่กับพ่อแม่ ร้อยละ 75.9 อาชีพหลักของผู้ปกครอง รับจ้างทั่วไปมากที่สุดร้อยละ 32.3 และรายได้ของครอบครัวมากที่สุด 10,000 บาท คิดเป็นร้อยละ 22.7 ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับผลกระทบทางทันตสุขภาพที่เกี่ยวเนื่องกับโรงฟันผุของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4–6 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.05) ได้แก่ เพศ จำนวนเงินค่าใช้จ่ายที่ได้รับจากผู้ปกครอง รายได้ครอบครัวต่อเดือน และการปฏิบัติตัว ส่วนปัจจัยที่ไม่มีความสัมพันธ์กับผลกระทบทางทันตสุขภาพที่เกี่ยวเนื่องกับโรงฟันผุของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4–6 ได้แก่ อายุ อาชีพของผู้ปกครอง จำนวนบุตร ความรู้ ทัศนคติ
จากการศึกษาครั้งนี้พบว่าทางโรงเรียนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีการให้ความรู้เรื่องโรคฟันผุ สาเหตุของอาหารที่ก่อให้เกิดโรคฟันผุให้มากกว่าที่เป็นอยู่ เนื่องจากนักเรียนยังเข้าใจผิดอยู่ว่าโรคฟันผุเกิดจากแมงกินฟัน การให้ความรู้รวมทั้งการเลือกใช้ยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์เนื่องจากนักเรียนยังขาดความรู้ในเรื่องโทษของฟลูออไรด์ ควรสร้างทัศนคติที่ดี มีบุคคลตัวอย่างที่นักเรียนสามารถเห็น สัมผัสได้ทุกวัน เช่น ครู ผู้ปกครอง เพื่อสร้างความตระหนักให้นักเรียนมีทัศนคติที่ถูกต้อง และนักเรียนมีการปฏิบัติตนด้านทันตสุขภาพอยู่ในระดับปานกลาง ต้องฝึกให้เด็กนักเรียนเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพฟัน รวมทั้งรู้จักการเลือกซื้อแปรงสีฟันที่ถูกลักษณะ และควรแปรงฟันทุกครั้งหลังรับประทานอาหารและก่อนนอนทุกวัน
คำสำคัญ: โรคฟันผุ, การปฏิบัติตัว. ผลกระทบทางทันตสุขภาพ