3.ความหลากหลายของอัตลีกษณ์และวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธ์ุในล้านนา
3.1 ประวัติความหลากหลายของกลุ่มชาติพันธุ์ในล้านนา
สังคมไทยก่อนที่จะมีการบันทึกหลักฐานทางประวัติศาสตร์มีการบันทึกข้อมูลในลักษณะของตำนาน และเรื่องวิวัฒนาการของแต่ละสังคม คนไทยเข้ามาตั้งในสุวรรณภูมิ ซึ่งเป็นดินแดนของไทยในปัจจุบัน มีหลักฐานปรากฏพบชุมชนโบราณหลายแห่งในประเทศไทย เช่น อาณาจักรทวราวดี อาณาจักรศรีวิชัย เป็นต้น ต่อมาสามารถรวบรวมบ้านเมืองเป็นปึกแผ่นมั้นคงเป็นอิสระและก่อตั้งอาณาจักรสุโขทัย อาณาจักรอยุธยา กรุงธนบุรี และ กรุงรัตนโกสินทร์
ในบริเวณประเทศไทยได้มีการพบหลักฐานทางโบราณคดีกระจายอยู่ทั่วไปในบริเวณประเทศไทยปัจจุบันซึ่งได้มีการศึกษาค้นคว้าและสรุปได้ว่าการเข้าสู่ยุคประวัติศาสตร์ของประเทศไทยนั้นน่าจะเริ่มต้นในสมัยทวารวดีโดยมีการพบจารึกที่เก่าแก่ที่เป็นอักษรมอญในบริเวณจังหวัดนครปฐม ซึ่งเป็นอารยธรรมที่เจริญขึ้นโดยมีพื้นที่บริเวณจังหวัดนครปฐมเป็นศูนย์กลาง แต่ในระยะเวลาใกล้เคียงกันทางภาคใต้ของประเทศไทยมีอาณาจักรอีกแห่งหนึ่งที่ถือว่าเป็นศูนย์กลางกการค้าขายและท่าเรือที่สำคัญคืออาณาจักรศรีวิชัย ส่วนทางภาคอีกสานของไทยเป็นทางผ่านของอารยธรรมขอมซึ่งต่อมาได้เจริญสูงสุดอยู่ในจังหวัดลพบุรีปัจจุบัน จึงอาจถือได้ว่าเป็นช่วงระยะเวลาหนึางที่ทำให้เกิดเป็นสมัยลพบุรีขึ้นขณะนั้นอารยธรรมทวารวดีดูเหมือนจะเบาบางลงไปแล้วแต่ผลผลิตจากอารยธรรมดังกล่าวนั้นจะขึ้นมามีบทบาททางภาคเหนือแทนทำให้เกิดเป็นอีกหนุ่งอารยธรรมคือหริภุญไชย
หลังจากนั้นการก่อตัวของชุมชนเริ่มซับซ้อนมากขึ้นทำให่จากเดิมเคยเป็นรัฐขนาดเล็กขยายตัวและแพร่กระจายอำนาจมากขึ้น ในระยะนี้จึงได้เกิดเป็นอาณาจักรที่เรารู้จักดีคือ อาณาจักรล้านนา ซึ่งอยู่บริเวณภาคเหนือของประเทศไทย ระยะใกล้เคียงกันมีอาณาจักรสุโขทัยอยู่บริเวณภาคเหนือตอนล่าง จนมาในช้วงปลายของสมัยสุโขทัยนั้นทางภาคกลางโดยมีอยุธยาเป็นศูนย์กลางเกิดสมัยอยุธยาขึ้นมา และในตอนหลังก็มีบทบาทและอำนาจเป็นระยะเวลาหลายร้อยปี จนกระทั้งสงกับประเทศพม่าในช่วงปลายอาณาจักร และอาณาจักรนี้ก็ได้สูญสิ้นไป แต่ก็กลับมาก่อตั้งอีกครั้งในบริเวณกรุงเทพมหานครซึ่งถือเข้าสู้สมัยรัตนโกสินทร์ในปัจจุบัน
ดังนั้นจึงอาจกล่าวได้ว่าการเป็นประเทศไทยในทุกวันนี้ไม่ได้มีอดีตแค่สุโขทัยหรืออยุธยาเท่านั้น แต่เรื่องราวทางประวัติศาสตร์ชาติไทยมีมาก่อนหน้านั้นเป็นระยะกว่าพันปีแล้ว