แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ตอน คัมภีร์ฉันทศาสตร์ เริ่มต้นเปิดเรื่องด้วยบทไหว้ครูซึ่งเรียบเรียงโดยพระยาวิชยาธิบดี (กล่อม) ผู้ว่าราชการจังหวัดเมืองจันทบุรี ต่อมานั้นกล่าวถึงความสำคัญของแพทย์ และคุณสมบัติที่แพทย์พึงมี โดยทั่วไปที่มักจะมีความประมาท ความอวดดี ความริษยา ความโลภ ความเป็นแก่ตัว ความหลงตัว และความไม่เสมอภาคในการให้การรักษาคนไข้ ซึ่งแต่งเป็นกาพย์ยานี ๑๑ ต่อจากนั้นจะเป็นเนื้อหา ซึ่งอาจแบ่งได้เป็น ๑๙ ตอน คือ
๑. ว่าด้วยลักษณะทับ ๘ ประการ
๒. พระคัมภีร์ตักกะศิลา
๓. สมมุติฐานการกำเนิดไข้
๔. ลักษณะอาการไข้ที่เข้าเพศเป็นโทษ ๔ อย่าง
๕. ลักษณะน้ำนมดีและชั่ว
๖. ชีพจร ให้ระวังในการระบายยา
๗. ลักษณะรัตนธาตุทั้งห้า
๘. ลักษณะป่วง ๘ ประการ