ปฏิบัติในการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
1.ตรวจสอบคำสั่งการรักษา และเขียนชื่อ นามสกุลของผู้ป่วย ชนิดของสารน้ำ
(จากการคำนวณ) ลงในแผ่นฉลากปิดข้างขวดเพื่อให้ผู้ป่วยได้รับสารน้ำในปริมาณที่ถูกต้อง
สอดคล้องกับแผนการรักษา
2.เตรียมสารน้ำให้ถูกต้อง และปิดแผ่นฉลากที่เตรียมไว้
3.เตรียมชุดให้สารน้ำและเข็มที่ใช้แทงให้ตรงตามวัตถุประสงค์ของการให้สารน้ำ
4.เตรียมอุปกรณ์อื่นๆได้แก่ สำลีปลอดเชื้อ แอลกอฮอล์ 70 % ยางรัดแขน
(tourniquet) ก๊อซปลอดเชื้อ 2x2 นิ้ว
หรือแผ่นโปร่งใส (transparent dressing) พลาสเตอร์ เสาแขวนขวดสารน้ำ
5.บอกให้ผู้ป่วยทราบ โดยอธิบายวัตถุประสงค์และวิธีการให้
เพื่อให้ผู้ป่วยเข้าใจเป็นการลดความวิตกกังวลและผู้ป่วยให้ความร่วมมือ
6.ล้างมือให้สะอาด เพื่อลดจำนวนจุลินทรีย์ที่มือพยาบาล
7.ดึงแผ่นโลหะที่ปิดขวดสารน้ำหรือ ฝาครอบที่ปิดถุงสารน้ำพลาสติกออก
8.เช็ดจุกยางที่ขวดหรือถุงสารน้ำด้วยสำลีชุบแอลกอฮอล์ 70%
9.ต่อชุดให้สารน้ำกับขวดหรือถุงให้สารน้ำด้วยวิธีการปลอดเชื้อ
ระวังการปนเปื้อนขณะแทงชุดให้สารน้ำผ่านเข้าไปในจุกยางที่ขวดสารน้ำ
10.ปิด clamp ที่ชุดให้สารน้ำ ถ้าเป็นชุดให้สารน้ำชนิดควบคุมปริมาตร (Volutone set)
ต้องปิด clamp ทั้ง 2 ที่
11.แขวนขวดให้สารน้ำหรือถุงสารน้ำที่เสาแขวนให้สูงประมาณ 1 เมตร หรือ 3 ฟุต
จากตัวผู้ป่วย
12.บีบกระเปาะที่ชุดให้สารน้ำ (drip chamber)ใ
ห้สารน้ำลงมาในกระเปาะประมาณ 1/2 ของกระเปาะ
อย่าให้สารน้ำในกระเปาะมากหรือน้อยเกินไป
เพราะถ้ามากเกินไปจะทำให้ไม่สามารถนับจำนวนหยดของสารน้ำได้
หรือถ้าน้อยเกินไปจะทำให้ฟองอากาศเข้าไปในสาย
และถ้าหลุดลอยเข้าไปในกระแสเลือดของผู้ป่วย
ก็จะทำให้เกิดภาวะ air embolism ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายต่อผู้ป่วย
13.ต่อเข็มที่จะใช้แทงเข้าหลอดเลือดดำกับชุดให้สารน้ำ
กรณีที่ต้องการแทงด้วยเข็มปีกผีเสื้อ
ถ้าต้องการแทงด้วยเข็มพลาสติก ( IV catheter) ยังไม่ต้องต่อเข็มแทงกับชุดให้สารน้ำ
14.เปิด clamp ให้สารน้ำผ่านชุดให้สารน้ำตลอดเต็มสาย
เพื่อไล่อากาศออกจากสายและปิดฝาครอบที่ส่วนปลายไว้ก่อน
15.เลือกตำแหน่งที่จะแทงเข็มให้สารน้ำ
16.ใช้ยางรัด (tourniquet) เหนือตำแหน่งที่ต้องการแทงเข็ม ประมาณ 2-6 นิ้ว
เพื่อให้เห็นหลอดหลอดเลือดดำชัดเจน
17.สวมถุงมือสะอาด เพื่อป้องกันการปนเปื้อนเลือดจากผู้ป่วย
18.ทำความสะอาดผิวหนังตำแหน่งที่จะแทงเข็มด้วยลำลีชุบแอลกอฮอล์ 70 %
ทิ้งไว้ 30 วิ -1 นาที
19.ตรึงผิวหนังตำแหน่งที่จะแทงเข็มด้วยนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้ของมืออีกข้างหนึ่ง
20.เตรียมเข็มที่แทงโดยจับส่วนปลายของปีกผีเสื้อ พับเข้าหากัน
ให้ปลายตัดของเข็มอยู่ด้านบน
21.แทงเข็มทำมุมประมาณ 10-30 องศา
22.เมื่อปลายเข็มแทงเข้าไปในหลอดเลือดจะมีเลือดไหลย้อนเข้ามาในส่วนปลาย
ของเข็มที่แทงให้หยุดแทง แล้วค่อยๆสอดปลายเข็มเข้าไปตามแนวของหลอดเลือดดำ
23.ตรึงหัวเข็มให้อยู่กับที่ไม่เคลื่อนไปมา
24.ปลดยางรัดแขนออกเบาๆระวังการดึงรั้งของผิวหนัง
เพราะอาจทำให้เส้นเลือดที่แทงแตกได้
25.เปิด clamp ให้สารน้ำหยดเข้าไปในหลอดเลือดโดยปรับให้หยดช้าๆไว้ก่อน
26.ติดพลาสเตอร์เพื่อยึดหัวเข็มที่แทงให้แน่น
27.วางก๊อซปลอดเชื้อ 2x2 นิ้ว ปิดที่ตำแหน่งที่แทงเข็มแล้วติดด้วยพลาสเตอร์
หรือปิดด้วยแผ่นใส ปลอดเชื้อ (transparent dressing)
28.ติดพลาสเตอร์ยึดสายให้สารน้ำป้องกันการดึงรั้ง และเขียนระบุ วัน เวลา
ที่เริ่มให้ไว้ที่ชุดให้สารน้ำ
29.ปรับอัตราหยดตามที่คำนวณไว้เพื่อให้ผู้ป่วยได้รับสารน้ำตามแผนการรักษา
30.เก็บอุปกรณ์และเขียนรายงานลงในบันทึก