ปลากัดเพศผู้และเพศเมียมีลักษณะภายนอกที่แสดงความแตกต่างกัด คือ ปลาเพศผู้จะมีสีของลำตัวและครีบเข้มและสดกว่าปลาเพศเมียอย่างชัดเจน ปลาเพศผู้จะเจริญเติบโตเร็วกว่าปลาเพศเมีย ปลาเพศผู้จะมีครีบหลังครีบหางและครีบก้นยาวกว่าของปลาเพศเมียมาก ยกเว้นปลากัดหม้อจะยาวต่างกันไม่มากนัก ปลาเพศเมียจะมีเม็ดหรือจุดขาวๆอยู่ 1 จุด ใกล้ๆกับช่องเปิดของช่องเพศ ลักษณะคล้ายกับไข่ของปลากัดเอง เรียกจุดนี้ว่าไข่นำ ส่วนปลาเพศผู้ไม่มี