ปริญญานิพนธ์ฉบับนี้ ได้ศึกษาการหาคำตอบของปัญหาการจัดเส้นทางการขนส่งแบบพลวัต โดยใช้วิธีอาณานิคมมด ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างโปรแกรมที่ใช้แก้ปัญหาการจัดเส้นทางยานพาหนะแบบพลวัตบน Microsoft Excel โดยประยุกต์ใช้วิธีอาณานิคมมด ด้วยภาษา Visual Basic for Application ปัญหาการจัดเส้นทางยานพาหนะแบบพลวัตเป็นการกำหนดตำแหน่งและเวลาในการขนส่งสินค้าให้กับลูกค้า ในงานวิจัยนี้ได้สร้างแบบจำลองโปรแกรมการแก้ปัญหาการจัดเส้นทางการขนส่งแบบพลวัตโดยใช้วิธีอาณานิคมมดขึ้นมา โดยนำเสนอการประยุกต์ใช้วิธีอาณานิคมมด 2 วิธี คือวิธีอาณานิคมมดและวิธีระบบมด มาทดลองหาคำตอบเพื่อหาค่าใช้จ่ายที่น้อยที่สุดและวิเคราะห์พารามิเตอร์ที่เหมาะสมของวิธีอาณานิคมมด และวิธีระบบมดในการดำเนินโครงงานจะเริ่มจากการศึกษาวิธีอาณานิคมมด ศึกษาการสร้างตัวแทนคำตอบและการหาค่าคำตอบ จากนั้นจึงพัฒนาวิธีอาณานิคมมดขึ้น วิธีแรก คือ วิธีอาณานิคมมดและวิธีที่สอง คือ วิธีระบบมด โดยตัวแปรการตัดสินใจ ได้แก่ จำนวนมด จำนวนรอบการวนซ้ำ ค่าฟีโรโมนและค่าความน่าสนใจซึ่งประกอบไปด้วยค่าแอลฟ่าและบีต้า ในการสร้างตัวแปรการตัดสินใจของทั้งสองวิธีจะไม่แตกต่างกัน แต่จะแตกต่างกันตรงวิธีการคือ วิธีอาณานิคมมดจะทำการอัปเดตค่าฟีโรโมนเฉพาะมดตัวที่ให้ค่าใช้จ่ายต่ำที่สุดของรอบนั้นๆสุดท้ายจะนำค่าใช้จ่ายที่ดีที่สุดของแต่ละรอบมาเปรียบเทียบกันเพื่อหาค่าใช้จ่ายที่ดีที่สุดกว่า ส่วนวิธีระบบมดจะทำการอัปเดตค่าฟีโรโมนให้กับมดทุกตัว แล้วสุดท้ายจึงจะเลือกมดตัวที่ให้ค่าใช้จ่ายที่ต่ำที่สุดมาเป็นตัวแทนคำตอบ เมื่อพัฒนาวิธีอาณานิคมมดสร็จแล้ว นำข้อมูลที่ได้พัฒนามาเขียนโปรแกรม โดยใช้ Visual Basic for Application (VBA) บน Microsoft Excel
จากนั้นนำโปรแกรมการหาคำตอบของปัญหาการจัดเส้นทางการขนส่งแบบพลวัตโดยใช้วิธีอาณานิคมมดที่ทำขึ้น มาทำการทดลองกับปัญหาตัวอย่างที่ได้กำหนดขึ้น โดยแบ่งปัญหาขนาดต่างๆ ทั้งปัญหาขนาดเล็ก ปัญหาขนาดกลาง และปัญหาขนาดใหญ่ เพื่อหาค่าคำตอบที่ดีที่สุด