.. หนังสือเล่มนี้ อ.ปรีดีได้ใช้กฎแห่งอนิจจังมาอธิบายความเปลี่ยนแปลงของสังคม ทำให้เห็นว่า สังคมย่อมมีสิ่งใหม่เข้ามาแทนที่สิ่งเก่าเสมอ โดยสิ่งที่กำลังจะตายย่อมดิ้นรนเพื่อคงชีพ .."
หลายวันก่อนได้อ่านบทสัมภาษณ์ของนักการเมืองคนหนึ่ง
เขาเปรียบเทียบอดีตนายกรัฐมนตรีท่านหนึ่ง ทำนองว่า ถูกกล่าวหาเหมือนอาจารย์ปรีดี พนมยงค์ ซึ่งการเปรียบเทียบเช่นนี้จะเป็นจริงหรือไม่ หลายๆท่านคงทราบคำตอบกันดี แต่การให้่สัมภาษณ์ครั้งนี้ทำให้ผมคิดถึงหนังสือเล่มหนึ่งของ อ.ปรีดี
หนังสือเล่มที่ว่านี้คือ "ความเป็นอนิจจังของสังคม"
อ.ปรีดีเขียนหนังสือเล่มนี้เมื่อครั้งพำนักอยู่ ณ นครกวางโจว สาธารณรัฐประชาชนจีน เพื่อเป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ คุณหญิงเพ็ง ชัยวิชิตฯ มารดาของท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ เมื่อปี 2500
หลังจากนั้น ก็มีความนิยมและสนใจในหนังสือ "ความเป็นอนิจจังของสังคม" เพิ่มขึ้นเป็นลำดับ จนมีหนังสือพิมพ์นำไปลงและแสดงความคิดเห็นวิพากษ์วิจารณ์หนังสือเล่มดังกล่าว รวมทั้ง ยังมีการนำไปจัดพิมพ์อีกหลายครั้ง
สำหรับเล่มที่ผมนำภาพมาประกอบนี้ จัดพิมพ์เมื่อปี 2542 เนื่องในโอกาส "ฉลองครบรอบ 100 ปี ชาตกาล นายปรีดี พนมยงค์ รัฐบุรุษอาวุโส (11 พฤษภาคม 2443 - 11 พฤษภาคม 2543)" โดยคณะกรรมการดำเนินงานฉลอง 100 ปี ชาตกาล นายปรีดี พนมยงค์ รัฐบุรุษอาวุโส ภาคเอกชน และสถาบันปรีดี พนมยงค์
"ความเป็นอนิจจังของสังคม" ยังได้รับคัดเลือกให้เป็นหนึ่งในหนังสือดี 100 เล่มที่คนไทยควรอ่าน ซึ่งจัดทำโดยโครงการวิจัย คัดเลือก และแนะนำหนังสือดีที่คนไทยคนอ่าน ที่มี อ.วิทยากร เชียงกุล เป็นหัวหน้าคณะ โดยได้รับทุนจากสำนักกองทุนสนับสนุนการวิจัย หรือ สกว.
หนังสือเล่มนี้ อ.ปรีดีได้ใช้กฎแห่งอนิจจังมาอธิบายความเปลี่ยนแปลงของสังคม ทำให้เห็นว่า สังคมย่อมมีสิ่งใหม่เข้ามาแทนที่สิ่งเก่าเสมอ โดยสิ่งที่กำลังจะตายย่อมดิ้นรนเพื่อคงชีพ และใช่ว่าคนในวรรณะใหม่จะถือว่าเป็นคนที่คิดใหม่ได้เสมอไป เพราะหากไม่เข้าใจกฎแห่งอนิจจัง ก็จะดึงสังคมให้ถอยหลังเข้าคลอง
และการจะแก้ปัญหาของสังคมได้ นอกจากจะเข้าใจกฎแห่งอนิจจังแล้่ว ยังจะต้องรู้แจ้งเห็นจริงในสภาวะสังคม โดยอาศัยอนุสติตั้งก่อนมีปัญหา