จากหลักฐานประวัติศาสตร์โบราณคดีที่พบทั้งไทยและสุวรรณภูมิในอุษาคเนย์ดินแดนใกล้เคียง "โขน" เป็นวัฒนธรรมร่วมของสุวรรณภูมิในภูมิภาคอุษาคเนย์ มีรากเหง้าความเป็นมาร่วมกัน จะแยกโดดๆ มิได้ ว่าเป็นสมบัติของใครของมัน หรือของที่นี่ ที่โน่น ที่นั่น
.
เรื่องราวของโขนยังมีรายละเอียดปลีกย่อยอีกมากมายมหาศาล ไม่มีข้อยุติ แต่เกินกำลังที่ใครคนใดคนหนึ่งเพียงคนเดียวจะศึกษาได้ครบถ้วนและรอบด้าน จำต้องอาศัยสติปัญญาผู้รู้ผู้เชี่ยวชาญหลายสาขา ร่วมกันศึกษาค้นคว้าวิจัยต่อไปอีกไม่รู้จบ
.
ตอนหนึ่งของ "โขน มาจากไหน?"
เอกสารประกอบการเสวนา เนื่องในงานสัปดาห์อนุรักษ์มรดกไทย พุทธศักราช 2556
โดย สุจิตต์ วงษ์เทศ