Abstract
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาหลักสูตรวิทยาศาสตร์แบบมีส่วนร่วมที่ส่งเสริมทักษะการคิดขั้นสูงของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 2) ศึกษาบทบาทและความคิดเห็นของผู้มีส่วนร่วมในการพัฒนาและการใช้หลักสูตร 3) ศึกษาผลการใช้หลักสูตรวิทยาศาสตร์แบบมีส่วนร่วมที่ส่งเสริมทักษะการคิดขั้นสูงของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ประชากรที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ ครูวิทยาศาสตร์ จำนวน 9 คน รองผู้อำนวยการฝ่ายวิชาการ จำนวน 1 คน และหัวหน้าวิชาการฝ่ายพัฒนาหลักสูตร จำนวน 1 คน ผู้รู้ในชุมชน จำนวน 8 คน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1/1 โรงเรียนแคนดงพิทยาคม อำเภอแคนดง จังหวัดบุรีรัมย์ จำนวน 32 คน ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2558 โดยการสุ่มแบบกลุ่ม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย 1) เครื่องมือที่ใช้ในการพัฒนาหลักสูตรและแผนการจัดการเรียนรู้ ได้แก่ เอกสารประกอบการประชุมเพื่อร่างหลักสูตร แบบบันทึกการสนทนากลุ่ม 2) แบบบันทึกพฤติกรรมบทบาทการมีส่วนร่วม 3) แบบบันทึกการสะท้อนคิด 4) แบบสัมภาษณ์ผู้รู้ในชุมชน 5) แบบทดสอบวัดทักษะการคิดขั้นสูง การวิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ร้อยละและค่า t-test ผลการวิจัยสรุปได้ว่า 1) ได้หลักสูตรรายวิชาโครงงานวิทยาศาสตร์กับวิถีชีวิตในชุมชน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 จำนวน 5 หน่วย ใช้เวลาเรียน 1 ภาคเรียน โดยมีคณะครูในกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และผู้รู้ในชุมชน ให้ความร่วมมือในการร่วมพัฒนาหลักสูตร ตั้งแต่ขั้นการสร้างหลักสูตร ร่วมสังเกตการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เป็นวิทยากรและเป็นที่ปรึกษาโครงงาน 2) ผู้ร่วมพัฒนาทุกคนเห็นด้วยกับการพัฒนาหลักสูตรและการนำแหล่งเรียนรู้ในชุมชนมาเป็นส่วนหนึ่งของการจัดกิจกรรมการเรียนรู้
ครูที่ร่วมพัฒนาหลักสูตรเห็นว่ากิจกรรมการเรียนรู้ทำให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง ได้เรียนรู้นอกห้องเรียน ทำให้สนุกในการเรียนรู้ ได้ทำงานเป็นกลุ่ม และสามารถทำโครงงานวิทยาศาสตร์ ผู้รู้ในชุมชนเห็นด้วยในการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ในการจัดการเรียนการสอนและให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 3) นักเรียนมีผลการประเมินทักษะการคิดขั้นสูงระหว่างเรียนอยู่ในระดับดี ผลการประเมินหลังจากใช้หลักสูตรนักเรียนมีทักษะการคิดขั้นสูงอยู่ในระดับดีและสูงกว่าเกณฑ์ร้อยละ 75 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05