บทบาทหน้าที่ของนักศึกษาในการฝึกวิชาชีพ
สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัด (สนง. พมจ.) เป็นราชการบริหารส่วนภูมิภาคของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ โดยที่สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัด เป็นกลไกระดับภูมิภาคที่สำคัญของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ที่จะสามารถปฏิบัติภารกิจด้านการพัฒนาสังคม เพื่อเสริมสร้างความมั่นคงของมนุษย์ให้เข้าถึงและครอบคลุมประชาชนทุกพื้นที่ ซึ่งมีหน้าที่รับผิดชอบเดิมเป็นงานให้บริการ ช่วยเหลือและจัดสวัสดิการแก่คนชรา คนไร้ที่พึ่ง สตรี ครอบครัว ผู้ขาดโอกาสทางสังคม ประชาชนผู้ประสบปัญหาทางสังคม ฟื้นฟูผู้ประสบภัย การสงเคราะห์ช่วยเหลือครอบครัวยากจนให้มีที่ดินประกอบอาชีพใน เป็นต้น
บทบาทหน้าที่ ที่ได้รับมอบหมายในการฝึกงาน นักศึกษาได้ฝึกงานที่สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดยะลารวมระยะเวลาทั้งสินสองเดือน การฝึกงานในครั้งนี้นักศึกษาได้รับมอบหมายงานด้านสวัสดิการสังคมและพิทักษ์คุ้มครองสิทธิ ซึ่งงานมีดังต่อไปนี้
1.งานด้านเยียวยาผู้ที่ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ความไม่สงบชายแดนใต้
นักศึกษามีหน้าที่รับผิดชอบดังนี้ คือ รับเอกสารต่างๆที่ผู้ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ความไม่สงบมายื่นทำเรื่องการเยียวยากรณีอาการบาดเจ็บ, เสียชีวิต, หรือกรณีทุนการศึกษาของบุตรผู้ได้รับผลกระทบฯ และช่วยโทรประสานงานให้ผู้ได้รับผลกระทบมารับเงินเยียวยากรณีบาดเจ็บ หรือเสียชีวิตให้มารับเช็คเงิน
2. OSCC(one stop crisis center) ศูนย์ช่วยเหลือสังคม
การป้องกันและการปราบปรามการค้ามนุษย์นักศึกษาได้รับหน้าที่ให้มีส่วนในการประชาสัมพันธ์ ให้กับประชาชนและหน่วยงานอื่น เพื่อให้ประชาชนมีความรู้เกี่ยวกับการค้ามนุษย์และสามารถที่จะป้องกันและหยุดหยั่งการการมนุษย์ ที่กำลังแพรระบาดในสังคมปัจจุบัน 3. ค่าจัดการศพ
นักศึกษามีหน้าที่รับผิดชอบ คือ รับเอกสารผู้ที่มายื่นคำขอรับเงินค่าจัดการศพ คีย์ข้อมูลลงในเครื่องคอมพิวเตอร์ และจ่ายเงินให้กับผู้ที่มารับค่าจัดการศพ
4. การจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรม
การจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรมนักศึกษาได้รับมอบหมายให้รับเอกสารสำหรับผู้มายื่นขอรับบุตรบุญธรรมว่าขาดหรือเหลืออะไรบ้าง เป็นการตรวจเอกสารว่าครบไหม แล้วช่วยพี่เขาร่างแบบขออนุมัติทดลองเลี้ยงบุตรบุญธรรมจากอนุกรรมการในที่ประชุม ซึ่งในการประชุมครั้งนี้อนุกรรมการจะพิจารณาว่าใครเหมาะสมหรือไม่เหมาะสมในการทดลองเลี้ยงดูบุตรบุญธรรม และช่วยร่างจดหมายการตรวจสอบประวัติอาชญากรรมและจดหมายตรวจสอบสุขภาพจิต(ของผู้ขอรับบุตรบุญธรรมกับคู่สมรส)
5.ผู้ประสบปัญหาทางสังคม
หน้าที่ในการทำงานช่วยเหลือผู้ประสบปัญหาทางสังคมของนักศึกษาคือ ลงพื้นที่เยี่ยมบ้านผู้ประสบปัญหาทางสังคม ซึ่งนักศึกษาจะทำหน้าที่ในการสอบถามข้อมูลข้อเท็จจริง สังเกตสภาพแวดล้อมต่างๆ เพื่อที่จะประเมินสภาวะโดยรวมของผู้รับบริการว่าควรให้ความช่วยเหลือด้านใดบ้าง ส่วนใหญ่จะรับเรื่องจากหน่วยงานอื่นๆต่ออีกที่หนึ่ง เช่น มาจากเทศบาลยะลา ศอ.บต เป็นต้น หลังจากลงพื้นที่เสร็จนักศึกษาจะต้องกลับมาสรุปประเด็นต่างๆของผู้รับบริการ
นอกจากงานรับเอกสารแล้วนักศึกษาได้รับมอบหมายให้โทรประสานงานแล้วก็มีการช่วยพี่เขาจัดเอกสาร และร่างใบสำคัญการรับเงินของผู้ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์วามไม่สงบชายแดนใต้ การศึกษาวิเคราะห์สถานการณ์ทางสังคม วิเคราะห์ปัญหา สาเหตุ สภาวะของผู้รับบริการ ได้ใช้ทักษะและเทคนิคที่ได้ศึกษานำในการฝึกวิชาชีพครั้งนี้ ได้แก่
-ทักษะการสร้างสัมพันธภาพ
นักสังคมสงเคราะห์ได้พูดคุยเพื่อสร้างความคุ้นเคย และมีการสร้างสัมพันธภาพผู้รับบริการ เพื่อต้องการทราบถึงข้อเท็จจริง และทราบถึงสาเหตุของปัญหาที่เกิดขึ้น จึงทำให้ผู้รับบริการเล่าถึงปัญหาที่เกิดขึ้นให้นักสังคมสงเคราะห์ฟัง
-ทักษะการสัมภาษณ์
นักสังคมสงเคราะห์ใช้ทักษะการสัมภาษณ์ ซักถาม พูดคุย กับผู้รับบริการ เพื่อได้ทราบถึงปัญหาที่เกิดขึ้น โดยใช้คำถามปลายเปิดในการถามและแสดงท่าทีเป็นมิตร เพื่อให้ผู้รับบริการได้แสดงความรู้สึกออกมาได้อย่างอิสระ
-ทักษะการสังเกต
นักสังคมสงเคราะห์ใช้ทักษะการสังเกตขณะสัมภาษณ์ โดยสังเกตสีหน้า ท่าทางของผู้รับบริการว่ามีความวิตกกังวลอย่างไรกับปัญหาที่เกิดขึ้น กระบวนการแรกรับ ประเมินสภาพปัญหาที่เกิดขึ้น การค้นหาข้อเท็จจริง สังเกต ร่วมถึงประเมินความต้องการของผู้รับบริการเก็บรวบร่วมข้อเท็จจริงเกี่ยวกับ Case ให้ครบถ้วนแล้วนำมาวิเคราะห์ปัญหา สาเหตุ สภาวะของผู้รับบริการ
-ทักษะการเยี่ยมบ้าน
ซึ่งเป็นวิธีการอย่างหนึ่งที่ใช้ในการแสวงหาข้อเท็จจริงประกอบการสัมภาษณ์ในขั้นแรกรับ และการกำหนดแนวทางการให้ความช่วยเหลือ เพื่อเข้าใจถึงสภาพปัญหาที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสภาพแวดล้อม โดยปกติปัญหาที่เกิดขึ้นกับคนนั้นจะต้องมีสาเหตุมาจากภายในตนเองและจากสิ่งแวดล้อมภายนอก
ทฤษฎีที่นำมาประยุกต์ใช้ในงานสังคมสงเคราะห์
1.ทฤษฎีการหน้าที่
กระบวนการช่วยเหลือ Case ตามสถานการณ์และปัญหา รวมถึงการปฎิบัติหน้าที่ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการทำงาน ซึ่งนอกจากการจัดบริการอย่างมรประสิทธิภาพแล้วยังรวมถึงการประสานงานกับบุคลากรต่างวิชาชีพทั้งในและนอกหน่วยงานให้เข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการทำงาน
2.ทฤษฎีการแก้ไขปัญหา
กระบวนการณ์ช่วยเหลือ Case ตามสถานการณ์ ซึ่งนอกจากการจัดบริการที่มีประสิทธิภาพแล้วยังรวมถึงการประสานงานกับบุคลากรต่างวิชาชีพทั้งในและนอกหน่วยงานให้เข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการทำงานของนักสังคมสงเคราะห์ โดยเน้นว่านักสังคมสงเคราะห์จะต้องทำงานอย่างมีแผนเป้าหมายตามที่หน่วยงานกำหนดรู้จักการบ่งหน้าที่และเวลาในการทำงานอย่างเหมาะสม
การวางแผนให้ความช่วยเหลือ พิจารณาจากความต้องการของผู้รับบริการ เพื่อประเมินตามต้องการ และประสานงานกับหน่วยงานภายนอกได้แก่ บ้านพักเด็กและครอบครัว เพื่อดำเนินการให้ความช่วยเหลือ โดยนักสังคมสงเคราะห์ต้องตระหนักถึงประโยชน์สูงสุดของผู้รับบริการทั้งนี้เพื่อให้การช่วยเหลือแก้ไขปัญหาและการจัดบริการอย่างมีประสิทธิภาพ
จากที่ได้ฝึกวิชาชีพครั้งนี้ ทำให้ได้มีความรู้และได้รับประสบการณ์ได้รับประโยชน์ม