ทวดตุมปัง เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้านในแถบอำเภอท่าศาลาเชื่อว่าเป็นงูบองหลา หรืองูจงอางเผือก (สีขาว) ที่คอยปกปักรักษาไม่ให้ใครเข้าไปทำลายแหล่งโบราณสถานที่ชาวบ้านเรียกว่า “วัดร้างตุมปัง” ซึ่งชาวบ้านเล่าว่า ผู้ที่เข้าไปขโมยสิ่งของในวัดร้างดังกล่าวไม่สามารถหาทางออกจากป่าได้ เดินหลงอยู่เป็นวัน จนเมื่อนำสิ่งของที่ขโมยกลับไปคืนไว้ที่เดิม และตั้งจิตอธิษฐานขอขมาทวดตุมปัง จึงสามารถหาทางออกจากป่าได้ นอกจากนี้ในช่วงเดือนห้าของทุกปีจะมีการทำพิธี “เชื้อทวดตุมปัง” ซึ่งเป็นพิธีเซ่นสรวงบูชาทวดตุมปัง โดยจะมีชาวบ้านที่ได้รับการคัดเลือกเป็นร่างทรงทำพิธีกรรมและมีการเดินลุยกองไฟ แต่ที่น่าประหลาดใจ คือ ผู้ที่เป็นร่างทรงนั้น ไม่มีบาดแผล หรือได้รับบาดเจ็บจากการทำพิธีกรรมดังกล่าวแต่ประการใด ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อเรื่องทวดที่ปรากฏให้เห็นในชุมชนท่าศาลามาตั้งแต่ครั้งอดีตนั่นเอง