ประเพณีบุญเบิกฟ้าช่วงเวลา วันขึ้น ๓

ประเพณีบุญเบิกฟ้า

ช่วงเวลา วันขึ้น ๓ ค่ำ เดือน ๓ ของทุก ๆ ปี (อยู่ระหว่างปลายเดือนมกราคม-ต้นเดือนกุมภาพันธ์)

ความสำคัญ

ประเพณีบุญเบิกฟ้า เป็นประเพณีของชาวมหาสารคามที่ประกอบขึ้นตามความเชื่อว่า เมื่อถึงวันขึ้น ๓ ค่ำ เดือน ๓ ของทุกๆ ปี ฟ้าจะเริ่มไขประตูฝน โดยจะมีเสียงฟ้าร้อง และทิศที่ฟ้าร้องเป็นสัญญาณบ่งบอกตัวกำหนดปริมาณน้ำฝนที่จะตกลงมาหล่อเลี้ยงการเกษตรในปีนั้น ๆ
ตำนานโบราณกล่าวถึงทิศที่ฟ้าร้องว่า
๑. ทิศบูรพา มีครุฑเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูน้ำ ถ้าฟ้าร้องทิศนี้ฝนจะดี ข้าวกล้าในนาจะอุดมสมบูรณ์ คนทั้งปวงจะได้ทำบุญให้ทานอย่างเต็มที่
๒. ทิศอาคเนย์ มีแมวเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูลม ถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะน้อย นาแล้ง คนจะอดอยาก และเกิดโรคระบาด
๓. ทิศทักษิณ มีราชสีห์เป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูทอง ถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะมาก น้ำจะท่วมข้าวกล้าในนาเสียหายถึงสองในห้าส่วน นาลุ่มเสีย นาดอนดี มีปูปลาอุดมสมบูรณ์
๔. ทิศหรดี มีเสือเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูตะกั่วหรือประตูชิน ถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะดี น้ำงามพอเหมาะ ผลหมากรากไม้อุดม ปูปลามีมาก ข้าวกล้าบริบูรณ์ ผู้คนมีความสุข
๕. ทิศปัจจิม มีนาคเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูเหล็ก ถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะแล้ง น้ำน้อย ข้าวกล้าในนาแห้งตาย เสียหายหนัก
๖. ทิศพายัพ มีหนูเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูหินถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะตกปานกลาง ข้าวกล้าได้ผลกึ่งหนึ่ง เสียหายกึ่งหนึ่ง ปูปลามีน้อย คนจักป่วยไข้
๗. ทิศอุดร มีช้างเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูเงิน ถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ ฝนจะดี ข้าวกล้าในนางอกงามดี คนมีสุขทั่วหน้า
๘. ทิศอีสาน มีงัวเป็นสัตว์ประจำทิศ เป็นทิศประตูดิน ถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ ฝนจะดีตลอดปี ข้าวกล้าในนาจะงอกงามสมบูรณ์ดี คนจะมีความสุขเกษมตลอดปีอย่างถ้วนหน้า
ด้วยความเชื่อตามตำนานดังกล่าว ชาวมหาสารคามจึงมีประเพณีบุญเบิกฟ้า (เดิมเรียกว่าบุญเบิกบ้าน) เพื่อขอพรจากแถน (เทพผู้เป็นใหญ่) ให้ไขประตูฟ้าทางทิศที่เป็นมงคล
อนึ่งในวันขึ้น ๓ ค่ำ เดือน ๓ จะมีปรากฏการณ์มหัศจรรย์เกิดขึ้น ๓ อย่างคือ
๑. กบไม่มีปาก คือจะมีแผ่นเยื่อเกิดขึ้นปิดรูกบเป็นอันว่าวันนั้นกบจำศีล ไม่ฆ่าสัตว์อื่น ๆ เป็นอาหาร
๒. นากไม่มีรูทวาร คือมีแผ่นเยื่อเกิดขึ้นปิดทวารหนักของตัวนาก เป็นอันว่านากจะไม่ขับถ่ายในวันนั้น เพราะไม่ได้กินอาหาร
๓. มะขามป้อมจะมีรสหวาน

พิธีกรรม

พิธีกรรมบุญเบิกฟ้า มี ๔ อย่างคือ
๑. จัดพิธีสู่ขวัญข้าว ชาวอีสานเรียกว่าทำบุญตุ้มปากเล้า
๒. หาบปุ๋ยคอก (ชาวอีสานเรียกว่าฝุ่น)ไปใส่ผืนนา
๓. ทำบุญเฮือน (ทำร่วมกับทำบุญปากเล้า)
๔. นำข้าวเปลือกเต็มกระบุงไปถวายวัด
มีลำดับขั้นตอนการทำพิธีต่าง ๆ ดังนี้
๑. พิธีสู่ขวัญข้าว เพื่อแสดงความกตัญญูต่อพระแม่โพสพ เพื่อความสบายใจในการซื้อขายข้าว และเพื่อให้การแบ่งปันข้าวแก่ญาติมิตรผู้มาร่วมพิธี
เครื่องบูชาหรือเครื่องคายในพิธีสู่ขวัญข้าว
๑. ใบคูน ๙ ใบ
๒. ใบยอ ๙ ใบ
๓. ขันหมากเบ็ง (พานบายศรี)ห้าชั้น ๒ ขัน
๔. กระทงใหญ่เก้าห้อง ใส่เครื่องบัดพลีต่าง ๆ มีหมากพลู บุหรี่ ข้าวตอก ดอกสามปีบ่เหี่ยว (บานไม่รู้โรย) ดอกรัก ถั่วงา อาหารคาวหวาน หมากไม้ เหล้าไห ไก่ตัว ไข่ไก่ ข้าวต้มมัด เผือก มัน มันแข็ง มันอ่อน มันนก ข้าวต้มใส่น้ำอ้อย
๕. ต้นกล้วย
๖. ต้นอ้อย
๗. ขัน ๕ ขัน ๘ (พานใส่ดอกไม้และเทียนจำนวนอย่างละ ๕ คู่และ ๘ คู่ ตามลำดับ)
๘. เทียนกิ่ง
๙. ธูป
๑๐. ประทีป
๑๑. แป้งหอม
๑๒. น้ำหอม
๑๓. พานใส่แหวน หวี กระจก
๑๔. เครื่องนอน มีสาดอ่อน (เสื่อ) หมอนลาย หมอนพิง แป้งน้ำ
๑๕. ฟักแฟง ฟักทอง กล้วยตานี กล้วยอีออง (กล้วยน้ำว้า)
๑๖. เงินคาย ๑ บาทกับ ๑ เฟื้อง

พิธีกรรม

๑. จัดเครื่องบูชาวางไว้บนกองข้าว ในยุ้งฉางข้าวมีผ้าขาวปูรองรับ โยงด้ายสายสิญจน์ จากเครื่องบูชานั้น โยงไปรอบยุ้งและไปยังเรือนเจ้าของยุ้ง
๒. หมอสูตรหรือเจ้าพิธีจะนุ่งขาวห่มขาวแบบพราหมณ์ ถือหนังสือใบลานก้อมเรื่องคำสูตรขวัญข้าวขึ้นไปที่ยุ้ง นั่งลงตรงหน้าเครื่องบูชา หันหน้าไปทางทิศที่เป็นมงคลประจำวัน ไหว้พระรัตนตรัย ป่าวสัคเคชุมนุมเทวดาแล้วอ่านคำสูตรขวัญข้าวจากหนังสือก้อม
๓. ในขณะที่หมอสูตรกำลังร่ายคำอยู่นั้น จะมีคน ๒ คน ยืนระวังอยู่ ๒ ข้างประตูยุ้งฉาง คอยส่งเสียงร้องเรียกขวัญข้าวเป็นระยะ ๆ สอดคล้องกับคำสูตรของหมอสูตร
๔. เมื่อหมอสูตรว่าคำสูตรจบลงเป็นอันเสร็จพิธี แต่เครื่องบูชาทั้งหลายให้วางไว้ที่เดิมอีก ๗ วัน เว้นแต่มีสิ่งใดที่เน่าบูดก็เก็บออกได้
๕. ห้ามทำการตักข้าวออกจากยุ้งฉางก่อนจะครบ ๗ วัน หลังจากทำพิธีสู่ขวัญข้าวแล้ว
๒. พิธีหาบฝุ่น(ปุ๋ยคอก)ใส่ผืนนา
เพื่อบำรุงดิน
พิธีการ
ในตอนเช้ามืดของวันขึ้น ๓ ค่ำ เดือน ๓ ชาวนาจะต้องหาบปุ๋ยคอกจากกองมูลวัว มูลควาย ซึ่งมักอยู่ใต้ถุนเรือนของตน ทยอยออกไปใส่ผืนนา จนกระทั่งถึงเที่ยงวัน จึงหยุด เป็นการเริ่มต้นเอาฝุ่น (ปุ๋ยคอก) ใส่นาในปีนั้น
๓. พิธีทำบุญเฮือน
เพื่อนำสิริมงคลจากพระรัตนตรัยมาสู่ที่อยู่อาศัย
พิธีการ
ตอนเย็นนิมนต์พระภิกษุจำนวน ๕ หรือ ๙ รูป มาสวดมนต์เย็นที่บ้าน ตอนเช้าของวันรุ่งขึ้นนิมนต์พระสงฆ์ชุดเดิมมาสวดมนต์เช้าที่บ้านแล้วทำบุญตักบาตรและถวายจังหันเช้า
๔. พิธีนำข้าวเปลือกเต็มกระบุงมาถวายวัด
เพื่อแสดงความเคารพศรัทธาต่อพระสงฆ์ เนื่องจากคนอีสานโบราณนั้นมีศรัทธาแรงกล้าต่อพุทธศาสนา เมื่อได้สิ่งที่ดี ๆ ต้องนำไปถวายพระก่อน สมัยก่อนในวัดทุกวัดจะมียุ้งฉางข้าว (เล้าข้าว) ปลูกไว้ด้วย เมื่อญาติโยมบริจาคข้าวเปลือกก็นำมาเก็บไว้ในยุ้งฉาง เอาไว้แจกทานต่อผู้ยากไร้ในโอกาสต่อไป

ผลลัพธ์ (ไทย) 1:

ประเพณีบุญเบิกฟ้า

ช่วงเวลาวันขึ้น ๓ ค่ำเดือน ๓ ของทุกๆ ปี (อยู่ระหว่างปลายเดือนมกราคมต้นเดือนกุมภาพันธ์)

ความสำคัญ

ประเพณีบุญเบิกฟ้าเป็นประเพณีของชาวมหาสารคามที่ประกอบขึ้นตามความเชื่อว่าเมื่อถึงวันขึ้น ๓ ค่ำเดือน ๓ ของทุก ๆ ปีฟ้าจะเริ่มไขประตูฝนโดยจะมีเสียงฟ้าร้อง ๆ
ตำนานโบราณกล่าวถึงทิศที่ฟ้าร้องว่า
๑ . ทิศบูรพามีครุฑเป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูน้ำถ้าฟ้าร้องทิศนี้ฝนจะดีข้าวกล้าในนาจะอุดมสมบูรณ์คนทั้งปวงจะได้ทำบุญให้ทานอย่างเต็มที่
๒ ทิศอาคเนย์มีแมวเป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูลมถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะน้อยนาแล้งคนจะอดอยากและเกิดโรคระบาด
๓ ทิศทักษิณมีราชสีห์เป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูทองถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะมากน้ำจะท่วมข้าวกล้าในนาเสียหายถึงสองในห้าส่วนนาลุ่มเสียนาดอนดีมีปูปลาอุดมสมบูรณ์
๔ ทิศหรดีมีเสือเป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูตะกั่วหรือประตูชินถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะดีน้ำงามพอเหมาะผลหมากรากไม้อุดมปูปลามีมากข้าวกล้าบริบูรณ์ผู้คนมีความสุข
๕ ทิศปัจจิมมีนาคเป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูเหล็กถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะแล้งน้ำน้อยข้าวกล้าในนาแห้งตายเสียหายหนัก
๖ ทิศพายัพมีหนูเป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูหินถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะตกปานกลางข้าวกล้าได้ผลกึ่งหนึ่งเสียหายกึ่งหนึ่งปูปลามีน้อยคนจักป่วยไข้
๗ ทิศอุดรมีช้างเป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูเงินถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะดีข้าวกล้าในนางอกงามดีคนมีสุขทั่วหน้า
๘ ทิศอีสานมีงัวเป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูดินถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะดีตลอดปีข้าวกล้าในนาจะงอกงามสมบูรณ์ดีคนจะมีความสุขเกษมตลอดปีอย่างถ้วนหน้า
ด้วยความเชื่อตามตำนานดังกล่าวชาวมหาสารคามจึงมีประเพณีบุญเบิกฟ้า (เดิมเรียกว่าบุญเบิกบ้าน) เพื่อขอพรจากแถน (เทพผู้เป็นใหญ่) ให้ไขประตูฟ้าทางทิศที่เป็นมงคล
อนึ่งในวันขึ้น ๓ ค่ำเดือน ๓ จะมีปรากฏการณ์มหัศจรรย์เกิดขึ้น ๓ อย่างคือ
๑ . กบไม่มีปากคือจะมีแผ่นเยื่อเกิดขึ้นปิดรูกบเป็นอันว่าวันนั้นกบจำศีลไม่ฆ่าสัตว์อื่นๆ เป็นอาหาร
๒ นากไม่มีรูทวารคือมีแผ่นเยื่อเกิดขึ้นปิดทวารหนักของตัวนากเป็นอันว่านากจะไม่ขับถ่ายในวันนั้นเพราะไม่ได้กินอาหาร
๓ มะขามป้อมจะมีรสหวาน

พิธีกรรม

พิธีกรรมบุญเบิกฟ้ามี ๔ อย่างคือ
๑ จัดพิธีสู่ขวัญข้าวชาวอีสานเรียกว่าทำบุญตุ้มปากเล้า
ไปใส่ผืนนาหาบปุ๋ยคอก (ชาวอีสานเรียกว่าฝุ่น) ๒ .
๓ . ทำบุญเฮือน (ทำร่วมกับทำบุญปากเล้า)
๔ . นำข้าวเปลือกเต็มกระบุงไปถวายวัด
มีลำดับขั้นตอนการทำพิธีต่างๆ ดังนี้
๑ . พิธีสู่ขวัญข้าวเพื่อแสดงความกตัญญูต่อพระแม่โพสพเพื่อความสบายใจในการซื้อขายข้าวและเพื่อให้การแบ่งปันข้าวแก่ญาติมิตรผู้มาร่วมพิธี
เครื่องบูชาหรือเครื่องคายในพิธีสู่ขวัญข้าว
๑ . ใบคูน ๙ ใบ
๒ . ใบยอ ๙ ใบ
๓ มา ๒ ห้าชั้นขันหมากเบ็ง (พานบายศรี)
๔ กระทงใหญ่เก้าห้องใส่เครื่องบัดพลีต่างๆ มีหมากพลูบุหรี่ข้าวตอกดอกสามปีบ่เหี่ยว (บานไม่รู้โรย) ดอกรักถั่วงาอาหารคาวหวานหมากไม้เหล้าไหไก่ตัวไข่ไก่ข้าวต้มมัดเผือกมันมันแข็งมันอ่อนมันนก ๕ . ต้นกล้วย
๖ ต้นอ้อย
๗ มา ๕ มา ๘ (พานใส่ดอกไม้และเทียนจำนวนอย่างละ ๕ คู่และ ๘ คู่ตามลำดับ)
๘ เทียนกิ่ง
๙ ธูป
๑๐ ประทีป
๑๑ แป้งหอม
๑๒ น้ำหอม
๑๓ พานใส่แหวนหวีกระจก
๑๔ เครื่องนอนมีสาดอ่อน (เสื่อ) หมอนลายหมอนพิงแป้งน้ำ
๑๕ ฟักแฟงกล้วยอีอองกล้วยตานีฟักทอง (กล้วยน้ำว้า)
๑๖ เงินคาย ๑ บาทกับ ๑ เฟื้อง

พิธีกรรม

๑ จัดเครื่องบูชาวางไว้บนกองข้าวในยุ้งฉางข้าวมีผ้าขาวปูรองรับโยงด้ายสายสิญจน์จากเครื่องบูชานั้นโยงไปรอบยุ้งและไปยังเรือนเจ้าของยุ้ง
๒ หมอสูตรหรือเจ้าพิธีจะนุ่งขาวห่มขาวแบบพราหมณ์ถือหนังสือใบลานก้อมเรื่องคำสูตรขวัญข้าวขึ้นไปที่ยุ้งนั่งลงตรงหน้าเครื่องบูชาหันหน้าไปทางทิศที่เป็นมงคลประจำวันไหว้พระรัตนตรัย ๓ ในขณะที่หมอสูตรกำลังร่ายคำอยู่นั้นจะมีคน ๒ คนยืนระวังอยู่ ๒ ข้างประตูยุ้งฉางคอยส่งเสียงร้องเรียกขวัญข้าวเป็นระยะๆ สอดคล้องกับคำสูตรของหมอสูตร
๔ เมื่อหมอสูตรว่าคำสูตรจบลงเป็นอันเสร็จพิธีแต่เครื่องบูชาทั้งหลายให้วางไว้ที่เดิมอีก ๗ วันเว้นแต่มีสิ่งใดที่เน่าบูดก็เก็บออกได้
๕ ห้ามทำการตักข้าวออกจากยุ้งฉางก่อนจะครบ ๗ วันหลังจากทำพิธีสู่ขวัญข้าวแล้ว
๒ . พิธีหาบฝุ่น (ปุ๋ยคอก) ใส่ผืนนา
เพื่อบำรุงดิน
พิธีการ
ในตอนเช้ามืดของวันขึ้น ๓ ค่ำเดือน ๓ ชาวนาจะต้องหาบปุ๋ยคอกจากกองมูลวัวมูลควายซึ่งมักอยู่ใต้ถุนเรือนของตนทยอยออกไปใส่ผืนนาจนกระทั่งถึงเที่ยงวันจึงหยุดเป็นการเริ่มต้นเอาฝุ่น (ปุ๋ยคอก) ใส่นาในปีนั้น
๓ พิธีทำบุญเฮือน
เพื่อนำสิริมงคลจากพระรัตนตรัยมาสู่ที่อยู่อาศัย
พิธีการ
ตอนเย็นนิมนต์พระภิกษุจำนวน ๕ หรือ ๙ รูปมาสวดมนต์เย็นที่บ้านตอนเช้าของวันรุ่งขึ้นนิมนต์พระสงฆ์ชุดเดิมมาสวดมนต์เช้าที่บ้านแล้วทำบุญตักบาตรและถวายจังหันเช้า
๔ พิธีนำข้าวเปลือกเต็มกระบุงมาถวายวัด
เพื่อแสดงความเคารพศรัทธาต่อพระสงฆ์เนื่องจากคนอีสานโบราณนั้นมีศรัทธาแรงกล้าต่อพุทธศาสนาเมื่อได้สิ่งที่ดีๆ ต้องนำไปถวายพระก่อนสมัยก่อนในวัดทุกวัดจะมียุ้งฉางข้าว (เล้าข้าว) ปลูกไว้ด้วย เอาไว้แจกทานต่อผู้ยากไร้ในโอกาสต่อไป

ผลลัพธ์ (ไทย) 2:

ประเพณีบุญเบิกฟ้าช่วงเวลาวันขึ้น 3 ค่ำเดือน 3 ของทุก ๆ ปีเมื่อถึงวันขึ้น 3 ค่ำเดือน 3 เพื่อขอพรจากแถน (เทพผู้เป็นใหญ่) 3 ค่ำเดือน 3 จะมีปรากฏการณ์มหัศจรรย์เกิดขึ้น 3 อย่างคือ1 กบไม่มีปากไม่ฆ่าสัตว์อื่น ๆ 4 (ชาวอีสานเรียกว่าฝุ่น) ไปใส่ผืนนา3 ทำบุญเฮือน (ทำร่วมกับทำบุญปากเล้า) 4 ๆ 9 ใบ2 ใบยอ 9 ใบ3 ขันหมากเบ็ง (พานบายศรี) ห้าชั้น 2 ๆ (บานไม่รู้โรย) . ต้นกล้วย6 ต้นอ้อย7 ขัน 5 ขัน 8 (พานใส่ดอกไม้และเทียนจำนวนอย่างละ 5 คู่และ (เสื่อ) (กล้วยน้ำว้า) 16 เงินคาย 1 บาทกับ 1 2 คนยืนระวังอยู่ 2 ข้างประตูยุ้งฉางๆ สอดคล้องกับคำสูตรของหมอสูตร4 7 วัน7 วันหลังจากทำพิธีสู่ขวัญข้าวแล้ว2 3 ค่ำเดือน 3 (ปุ๋ยคอก) ใส่นาในปีนั้น3 5 หรือ 9 ๆ ต้องนำไปถวายพระก่อน(เล้าข้าว) ปลูกไว้ด้วย

ผลลัพธ์ (ไทย) 3:

. (อยู่ระหว่างปลายเดือนมกราคม - ต้นเดือนกุมภาพันธ์







.

.ทิศทักษิณมีราชสีห์เป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูทองถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะมากน้ำจะท่วมข้าวกล้าในนาเสียหายถึงสองในห้าส่วนนาลุ่มเสียนาดอนดีมีปูปลาอุดมสมบูรณ์
โตเกียวทิศหรดีมีเสือเป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูตะกั่วหรือประตูชินถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะดีน้ำงามพอเหมาะผลหมากรากไม้อุดมปูปลามีมากข้าวกล้าบริบูรณ์ผู้คนมีความสุข
๕ . ทิศปัจจิมมีนาคเป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูเหล็กถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะแล้งน้ำน้อยข้าวกล้าในนาแห้งตายเสียหายหนัก
จาก .ทิศพายัพมีหนูเป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูหินถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะตกปานกลางข้าวกล้าได้ผลกึ่งหนึ่งเสียหายกึ่งหนึ่งปูปลามีน้อยคนจักป่วยไข้
๗ .ทิศอุดรมีช้างเป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูเงินถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะดีข้าวกล้าในนางอกงามดีคนมีสุขทั่วหน้า
แยก .ทิศอีสานมีงัวเป็นสัตว์ประจำทิศเป็นทิศประตูดินถ้าฟ้าร้องทางทิศนี้ฝนจะดีตลอดปีข้าวกล้าในนาจะงอกงามสมบูรณ์ดีคนจะมีความสุขเกษมตลอดปีอย่างถ้วนหน้า
ด้วยความเชื่อตามตำนานดังกล่าวชาวมหาสารคามจึงมีประเพณีบุญเบิกฟ้า ( เดิมเรียกว่าบุญเบิกบ้าน ) เพื่อขอพรจากแถน ( เทพผู้เป็นใหญ่ ) ให้ไขประตูฟ้าทางทิศที่เป็นมงคล
ไป ไป ไป อนึ่งในวันขึ้นค่ำเดือนจะมีปรากฏการณ์มหัศจรรย์เกิดขึ้นอย่างคือ
๑ . กบไม่มีปากคือจะมีแผ่นเยื่อเกิดขึ้นปิดรูกบเป็นอันว่าวันนั้นกบจำศีลไม่ฆ่าสัตว์อื่นจะเป็นอาหาร
๒ .นากไม่มีรูทวารคือมีแผ่นเยื่อเกิดขึ้นปิดทวารหนักของตัวนากเป็นอันว่านากจะไม่ขับถ่ายในวันนั้นเพราะไม่ได้กินอาหาร
ล่ะ . มะขามป้อมจะมีรสหวาน

พิธีกรรม

พิธีกรรมบุญเบิกฟ้าคอนโดโตเกียวอย่างคือ
๑ .จัดพิธีสู่ขวัญข้าวชาวอีสานเรียกว่าทำบุญตุ้มปากเล้า
๒ . หาบปุ๋ยคอก ( ชาวอีสานเรียกว่าฝุ่น ) ไปใส่ผืนนา
ล่ะ . ทำบุญเฮือน ( ทำร่วมกับทำบุญปากเล้า )
โตเกียว นำข้าวเปลือกเต็มกระบุงไปถวายวัดจะดังนี้

มีลำดับขั้นตอนการทำพิธีต่าง๑ . พิธีสู่ขวัญข้าวเพื่อแสดงความกตัญญูต่อพระแม่โพสพเพื่อความสบายใจในการซื้อขายข้าวและเพื่อให้การแบ่งปันข้าวแก่ญาติมิตรผู้มาร่วมพิธี
เครื่องบูชาหรือเครื่องคายในพิธีสู่ขวัญข้าว
๑ . ใบคูนซ้งโคยใบ
๒ . ใบยอซ้งโคยใบ
ล่ะ .ขันหมากเบ็ง ( พานบายศรี ) ห้าชั้น๒ขัน
โตเกียวกระทงใหญ่เก้าห้องใส่เครื่องบัดพลีต่างจะมีหมากพลูบุหรี่ข้าวตอกดอกสามปีบ่เหี่ยว ( บานไม่รู้โรย ) ดอกรักถั่วงาอาหารคาวหวานหมากไม้เหล้าไหไก่ตัวไข่ไก่ข้าวต้มมัดเผือกมันมันแข็งมันอ่อนมันนก๕ . ต้นกล้วย
จาก . ต้นอ้อย
๗ . ขัน๕ขันแยก ( พานใส่ดอกไม้และเทียนจำนวนอย่างละ๕คู่และแยกแยกคู่ตามลำดับ )
. เทียนกิ่ง
ซ้งโคย . ธูป
๑๐ . ประทีป
๑๑ . แป้งหอม
๑๒ . น้ำหอม
๑๓ . พานใส่แหวนหวีกระจก
๑๔ .เครื่องนอนมีสาดอ่อน ( เสื่อ ) หมอนลายหมอนพิงแป้งน้ำ
๑๕ . ฟักแฟงฟักทองกล้วยตานีกล้วยอีออง ( กล้วยน้ำว้า )
๑๖ . เงินคายต่างหาก

พิธีกรรมเฟื้องบาทกับ๑

๑ .จัดเครื่องบูชาวางไว้บนกองข้าวในยุ้งฉางข้าวมีผ้าขาวปูรองรับโยงด้ายสายสิญจน์จากเครื่องบูชานั้นโยงไปรอบยุ้งและไปยังเรือนเจ้าของยุ้ง
๒ .หมอสูตรหรือเจ้าพิธีจะนุ่งขาวห่มขาวแบบพราหมณ์ถือหนังสือใบลานก้อมเรื่องคำสูตรขวัญข้าวขึ้นไปที่ยุ้งนั่งลงตรงหน้าเครื่องบูชาหันหน้าไปทางทิศที่เป็นมงคลประจำวันไหว้พระรัตนตรัยกัน . ในขณะที่หมอสูตรกำลังร่ายคำอยู่นั้นจะมีคน๒คนยืนระวังอยู่๒ข้างประตูยุ้งฉางคอยส่งเสียงร้องเรียกขวัญข้าวเป็นระยะจะสอดคล้องกับคำสูตรของหมอสูตร
โตเกียวเมื่อหมอสูตรว่าคำสูตรจบลงเป็นอันเสร็จพิธีแต่เครื่องบูชาทั้งหลายให้วางไว้ที่เดิมอีก๗ได้รับเลือกตั้งผ่านกระบวนการประชาธิปไตยของพม่าเว้นแต่มีสิ่งใดที่เน่าบูดก็เก็บออกได้
๕ .ห้ามทำการตักข้าวออกจากยุ้งฉางก่อนจะครบ๗ได้รับเลือกตั้งผ่านกระบวนการประชาธิปไตยของพม่าหลังจากทำพิธีสู่ขวัญข้าวแล้ว
๒ . พิธีหาบฝุ่น ( ปุ๋ยคอก ) ใส่ผืนนา


เพื่อบำรุงดินพิธีการในตอนเช้ามืดของวันขึ้นล่ะกันค่ำเดือนชาวนาจะต้องหาบปุ๋ยคอกจากกองมูลวัวมูลควายซึ่งมักอยู่ใต้ถุนเรือนของตนทยอยออกไปใส่ผืนนาจนกระทั่งถึงเที่ยงวันจึงหยุดเป็นการเริ่มต้นเอาฝุ่น ( ปุ๋ยคอก ) ใส่นาในปีนั้น
ล่ะ .พิธีทำบุญเฮือน


เพื่อนำสิริมงคลจากพระรัตนตรัยมาสู่ที่อยู่อาศัยพิธีการตอนเย็นนิมนต์พระภิกษุจำนวน๕ค็อคซ้งโคยรูปมาสวดมนต์เย็นที่บ้านตอนเช้าของวันรุ่งขึ้นนิมนต์พระสงฆ์ชุดเดิมมาสวดมนต์เช้าที่บ้านแล้วทำบุญตักบาตรและถวายจังหันเช้า
โตเกียว พิธีนำข้าวเปลือกเต็มกระบุงมาถวายวัด
เพื่อแสดงความเคารพศรัทธาต่อพระสงฆ์เนื่องจากคนอีสานโบราณนั้นมีศรัทธาแรงกล้าต่อพุทธศาสนาเมื่อได้สิ่งที่ดีจะต้องนำไปถวายพระก่อนสมัยก่อนในวัดทุกวัดจะมียุ้งฉางข้าว ( เล้าข้าว ) ปลูกไว้ด้วยเอาไว้แจกทานต่อผู้ยากไร้ในโอกาสต่อไป