ลำไส้ใหญ่ (อังกฤษ: Colon) เป็นอวัยว

ลำไส้ใหญ่ (อังกฤษ: Colon) เป็นอวัยวะที่อยู่ในระบบทางเดินอาหาร ลำไส้ใหญ่ของคนมีความยาวประมาณ 1.5 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 6 เซนติเมคร แบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ

กระเปาะลำไส้ใหญ่ หรือ ซีกัม (Caecum) เป็นลำไส้ใหญ่ส่วนแรก ต่อจากลำไส้เล็กส่วนไอเลียม ทำหน้าที่รับกากอาหารจากลำไส้เล็ก ที่ซีกัมมีส่วนของไส้ติ่ง (Vermifrom appendix) ยื่นออกมา
โคลอน (Colon) เป็นลำไส้ใหญ่ส่วนที่ยาวที่สุดประกอบด้วยลำไส้ใหญ่ขวา ลำไส้ใหญ่กลาง และลำไส้ใหญ่ซ้าย มีหน้าที่ดูดซึมน้ำและพวกวิตามินบี12 ที่แบคที่เรียในลำไส้ใหญ่สร้างขึ้น และขับกากอาหารเข้าสู่ลำไส้ใหญ่ส่วนต่อไป
ไส้ตรง หรือ เรกทัม (Rectum) เมื่อกากอาหารเข้าสู่ไส้ตรงจะทำให้เกิดความรู้สึกอยากถ่ายขึ้น เพราะความดันในไส้ตรงเพิ่มขึ้นเป็นผลทำให้กล้ามเนื้อหูรูดที่ทวารหนักอันใน ซึ่งทำงานนอกอำนาจจิตใจเปิดออก แต่กล้ามเนื้อหูรูดที่ทวารหนักอันนอกเปิดออกเมื่อร่างกายต้องการ ซึ่งจะทำให้เกิดการถ่ายอุจจาระออกทางทวารหนัก (Anus) ต่อไปกายวิภาคศาสตร์ของลำไส้ตรงคำว่า Rectum มาจากภาษาละติน แปลว่า “ตรง” แต่ในความเป็นจริง ลำไส้ตรง (rectum)ไม่ใช่เป็น “ท่อตรง” กลับเป็นท่อที่มีการโค้งทางด้านข้างอยู่ 3 ตำแหน่ง โดยตำแหน่งแรกและตำแหน่งสุดท้าย จะโค้งไปทางขวา ส่วนตำแหน่งที่สองจะโค้งไปทางซ้าย ถ้าดูจากผิวด้านในของลำไส้ตรง ส่วนโค้งทั้งสามตำแหน่งนี้จะมีผนังที่ยื่นออกมาขวางช่องภายใน (lumen) โดยมีลักษณะเป็นครึ่งวงกลม (semicircular fold) เรียกว่า “ลิ้นของฮูสตัน” (Houston’s valve) และเรียกลิ้นทั้งสามตามตำแหน่งว่า ลิ้นบน (superior valve) ลิ้นกลาง (middle valve) และ ลิ้นล่าง (inferior valve) ตามลำดับ ส่วนของลำไส้ตรงที่อยู่ต่ำกว่าลิ้นกลางจะมีขนาดใหญ่กว่าส่วนที่อยู่เหนือขึ้นไป บริเวณนี้เรียกว่า ampulla
ลำไส้ตรงเป็นส่วนที่ต่อจากลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย (sigmoid colon) โดยบริเวณที่เป็นรอยต่อของทั้งสองส่วน เรียกว่า rectosigmoid junction ตำแหน่งเริ่มต้นของลำไส้ตรง ก็คือ ตำแหน่งที่สิ้นสุดของ mesocolon และ haustra ของลำไส้ใหญ่ ที่ตำแหน่งนี้ lateral และ mesenteric taeniae ของลำไส้ใหญ่จะรวมตัวกันกลายเป็นแผ่นกล้ามเนื้อทางด้านหน้า (anterior muscular band) ของลำไส้ตรง ถ้าจะประมาณตำแหน่งโดยเปรียบเทียบกับกระดูกเชิงกราน (sacrum) แล้ว rectosigmoid junction จะอยู่ในระดับเดียวกับกระดูก S3 หรือประมาณ 6 เซนติเมตร ต่ำกว่า sacral promontory หลังจากนั้นลำไส้ตรงจะทอดตัวไปตามแนวโค้งของกระดูกเชิงกราน ไปสิ้นสุดที่ anorectal junction โดยมีกล้ามเนื้อ puborectalis หุ้มอยู่ทางด้านข้างและด้านหลัง ลักษณะเป็นเหมือนห่วงที่คล้องตำแหน่งนี้ไว้ ทำให้เกิดเป็นมุมประมาณ 120 องศา เรียกว่า anorectal angle
ลำไส้ตรงในผู้ใหญ่จะมีความยาวประมาณ 18-20 เซนติเมตร และแบ่งออกเป็น 3 ส่วนเท่า ๆ กัน ส่วนบนเป็นส่วนที่แกว่งตัวได้ และมีเยื่อบุช่องท้อง (peritoneum) หุ้มอยู่โดยรอบ ยกเว้นบริเวณด้านล่างที่ต่อกับส่วนกลางของลำไส้ตรง ซึ่งจะมีเยื่อบุช่องท้องหุ้มเฉพาะด้านหน้าและด้านข้างเท่านั้น ส่วนกลางซึ่งเป็นส่วนที่กว้างที่สุดของลำไส้ตรง ถูกยึดติดอยู่กับกระดูกเชิงกราน และส่วนล่างของลำไส้ตรงถูกหุ้มโดยรอบด้วยชั้นกล้ามเนื้อของอุ้งเชิงกราน (pelvic floor) ในผู้ชาย เยื่อบุช่องท้องซึ่งหุ้มส่วนบนของลำไส้ตรงทางด้านหน้าจะวกกลับไปหุ้มด้านหลังของกระเพาะปัสสาวะ เรียกว่า rectovesical pouch สำหรับผู้หญิง เยื่อบุช่องท้องดังกล่าวจะหุ้มด้านหลังของมดลูกและช่องคลอดแทน เรียกว่า rectouterine pouch
ส่วนล่างของลำไส้ตรงถูกยึดด้วยแผ่นพังผืด (fascial layer) 2 แผ่น ได้แก่ Denonvilliers’ fascia ซึ่งยึดระหว่างด้านหน้าของลำไส้ตรงกับต่อมลูกหมาก และ Waldeyer’s fascia ซึ่งยึดระหว่างด้านหลังของลำไส้ตรงกับ coccyx และกระดูก S4-5 แผ่นพังผืดเหล่านี้มีความสำคัญในทางศัลยกรรม เพราะเป็นด่านกั้นการกระจายของมะเร็งลงมายังทวารหนัก
ผนังของลำไส้ตรงจะแตกต่างจากผนังของลำไส้ใหญ่ซึ่งมี 4 ชั้น โดยจะขาดชั้น serosa ไป ดังนั้นผนังของลำไส้ตรง จึงประกอบด้วย mucosa, submucosa และ muscularis ในชั้น mucosa ประกอบด้วยเซลล์ชนิดคอลัมน์ (columnar cell) ไปจนถึง pectinate line ซึ่งจะเปลี่ยนเป็นเซลล์ชนิดแบน (stratified squamous)
กระบวนการขับถ่ายอุจจาระเริ่มจากอุจจาระไหลไปจนถึงลำไส้ตรง ทำให้ผนังของลำไส้ตรงยืดออกไปกระตุ้นให้เส้นประสาทในผนังของลำไส้ตรงทำงาน ซึ่งจะทำให้เกิดการบีบรัดตัวของลำไส้ตรง และการคลายตัวของกล้ามเนื้อหูรูดภายใน (internal sphincter) ในขณะที่กล้ามเนื้อหูรูดภายนอก (external sphincter) หดตัวเพื่อกลั้นอุจจาระ ก่อนที่จะคลายตัวเพื่อให้อุจจาระไหลออกมาในที่สุด
สรุปอวัยวะที่อยู่รอบ ๆ ลำไส้ตรง ซึ่งเราต้องคำนึงถึงในเวลาทำการผ่าตัด ประกอบด้วย
ด้านหน้า ในผู้ชาย ได้แก่ กระเพาะปัสสาวะ, seminal vesicles, ท่อไต, ต่อมลูกหมาก และ ท่อปัสสาวะ ส่วนในผู้หญิง ได้แก่ Pouch of Douglas, มดลูก, ปากมดลูก และผนังด้านหลังของช่องคลอด=
ด้านข้าง ได้แก่ lateral ligament, เส้นเลือดแดง middle rectal, กล้ามเนื้อ obturator internus, ผนังด้านข้างของอุ้งเชิงกราน และกล้ามเนื้อ levator ani
ด้านหลัง ได้แก่ sacrum, coccyx, loose areolar tissue, fascial condensation, เส้นเลือดแดง superior rectal และท่อน้ำเหลือง
เส้นเลือดแดง เส้นเลือดแดงหลักที่ให้เลือดเลี้ยงลำไส้ตรง ได้แก่ เส้นเลือดแดง superior rectal ซึ่งเป็นแขนงส่วนปลายของเส้นเลือดแดง inferior mesenteric โดยอยู่ติดกับผนังด้านหลังของลำไส้ตรง แล้วแบ่งเป็นซ้ายขวาในระดับกระดูก S3 เส้นเลือดแดงเส้นนี้มีแขนงย่อยมากมายซึ่งเชื่อมต่อกับทั้งเส้นเลือดแดง sigmoid และ middle rectal ดังนั้นเราจึงสามารถตัดเส้นเลือดแดงนี้ที่ตำแหน่งใดก็ได้ โดยไม่ทำให้ผนังของลำไส้ตรงขาดเลือด เส้นเลือดแดง middle rectal มีลักษณะเป็นเส้นเลือดแดงเล็กหลาย ๆ เส้น ต่อมาจากเส้นเลือดแดง internal iliac หรือจากแขนงย่อยของเส้นเลือดแดง internal pudendal เส้นเลือดแดงนี้วางพาดขวางล

ผลลัพธ์ (ไทย) 1:

ลำไส้ใหญ่ (อังกฤษ: ลำไส้ใหญ่) เป็นอวัยวะที่อยู่ในระบบทางเดินอาหารลำไส้ใหญ่ของคนมีความยาวประมาณ 1.5 เมตรเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 6 เซนติเมครแบ่งออกเป็น 3 ส่วนคือกระเปาะลำไส้ใหญ่หรือซีกัม (Caecum) เป็นลำไส้ใหญ่ส่วนแรกต่อจากลำไส้เล็กส่วนไอเลียมทำหน้าที่รับกากอาหารจากลำไส้เล็กที่ซีกัมมีส่วนของไส้ติ่ง (ภาคผนวก Vermifrom) ยื่นออกมาโคลอน (ลำไส้) เป็นลำไส้ใหญ่ส่วนที่ยาวที่สุดประกอบด้วยลำไส้ใหญ่ขวาลำไส้ใหญ่กลางและลำไส้ใหญ่ซ้าย มีหน้าที่ดูดซึมน้ำและพวกวิตามินบี12 ที่แบคที่เรียในลำไส้ใหญ่สร้างขึ้นและขับกากอาหารเข้าสู่ลำไส้ใหญ่ส่วนต่อไปไส้ตรงหรือเรกทัม (ทวารหนัก) เมื่อกากอาหารเข้าสู่ไส้ตรงจะทำให้เกิดความรู้สึกอยากถ่ายขึ้นเพราะความดันในไส้ตรงเพิ่มขึ้นเป็นผลทำให้กล้ามเนื้อหูรูดที่ทวารหนักอันในซึ่งทำงานนอกอำนาจจิตใจเปิดออกแต่กล้ามเนื้อหูรูดที่ทวารหนักอันนอกเปิดออกเมื่อร่างกายต้องการซึ่งจะทำให้เกิดการถ่ายอุจจาระออกทางทวารหนัก (ทวารหนัก) ต่อไปกายวิภาคศาสตร์ของลำไส้ตรงคำว่าทวารหนักมาจากภาษาละตินแปลว่า "ตรง" แต่ในความเป็นจริงลำไส้ตรง (ทวารหนัก) ไม่ใช่เป็น "ท่อตรง" กลับเป็นท่อที่มีการโค้งทางด้านข้างอยู่ 3 ตำแหน่งโดยตำแหน่งแรกและตำแหน่งสุดท้ายจะโค้งไปทางขวาส่วนตำแหน่งที่สองจะโค้งไปทางซ้ายถ้าดูจากผิวด้านในของลำไส้ตรงส่วนโค้งทั้งสามตำแหน่งนี้จะมีผนังที่ยื่นออกมาขวางช่องภายใน (ลูเมน) โดยมีลักษณะเป็นครึ่งวงกลม (พับเป็นรูปครึ่งวงกลม) เรียกว่า "ลิ้นของฮูสตัน" (วาล์วของฮุสตัน) และเรียกลิ้นทั้งสามตามตำแหน่งว่าลิ้นบน (เหนือกว่าวาล์ว) ลิ้นกลาง (วาล์วกลาง) และลิ้นล่าง (ด้อยกว่าวาล์ว) ตามลำดับส่วนของลำไส้ตรงที่อยู่ต่ำกว่าลิ้นกลางจะมีขนาดใหญ่กว่าส่วนที่อยู่เหนือขึ้นไปบริเวณนี้เรียกว่า ampullaลำไส้ตรงเป็นส่วนที่ต่อจากลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย (sigmoid ลำไส้โดยบริเวณที่เป็นรอยต่อของทั้งสองส่วนเรียกว่า rectosigmoid แยกตำแหน่งเริ่มต้นของลำไส้ตรงก็คือตำแหน่งที่สิ้นสุดของ mesocolon และ haustra ของลำไส้ใหญ่ที่ตำแหน่งนี้และข้าง mesenteric taeniae ของลำไส้ใหญ่จะรวมตัวกันกลายเป็นแผ่นกล้ามเนื้อทางด้านหน้า (ด้านหน้ากล้ามเนื้อวง) ของลำไส้ตรงถ้าจะประมาณตำแหน่งโดยเปรียบเทียบกับกระดูกเชิงกราน (กระดูก) แล้ว rectosigmoid แยกจะอยู่ในระดับเดียวกับกระดูก S3 หรือประมาณ 6 เซนติเมตรต่ำกว่าภิเษก sacral หลังจากนั้นลำไส้ตรงจะทอดตัวไปตามแนวโค้งของกระดูกเชิงกรานไปสิ้นสุดที่ anorectal แยกโดยมีกล้ามเนื้อ puborectalis หุ้มอยู่ทางด้านข้างและด้านหลังลักษณะเป็นเหมือนห่วงที่คล้องตำแหน่งนี้ไว้ทำให้เกิดเป็นมุมประมาณ 120 องศาเรียกว่า anorectal มุมลำไส้ตรงในผู้ใหญ่จะมีความยาวประมาณ 18-20 เซนติเมตร และแบ่งออกเป็น 3 ส่วนเท่า ๆ กัน ส่วนบนเป็นส่วนที่แกว่งตัวได้ และมีเยื่อบุช่องท้อง (peritoneum) หุ้มอยู่โดยรอบ ยกเว้นบริเวณด้านล่างที่ต่อกับส่วนกลางของลำไส้ตรง ซึ่งจะมีเยื่อบุช่องท้องหุ้มเฉพาะด้านหน้าและด้านข้างเท่านั้น ส่วนกลางซึ่งเป็นส่วนที่กว้างที่สุดของลำไส้ตรง ถูกยึดติดอยู่กับกระดูกเชิงกราน และส่วนล่างของลำไส้ตรงถูกหุ้มโดยรอบด้วยชั้นกล้ามเนื้อของอุ้งเชิงกราน (pelvic floor) ในผู้ชาย เยื่อบุช่องท้องซึ่งหุ้มส่วนบนของลำไส้ตรงทางด้านหน้าจะวกกลับไปหุ้มด้านหลังของกระเพาะปัสสาวะ เรียกว่า rectovesical pouch สำหรับผู้หญิง เยื่อบุช่องท้องดังกล่าวจะหุ้มด้านหลังของมดลูกและช่องคลอดแทน เรียกว่า rectouterine pouchส่วนล่างของลำไส้ตรงถูกยึดด้วยแผ่นพังผืด (fascial layer) 2 แผ่นได้แก่ Denonvilliers' พังผืดซึ่งยึดระหว่างด้านหน้าของลำไส้ตรงกับต่อมลูกหมากและ Waldeyer พังผืดซึ่งยึดระหว่างด้านหลังของลำไส้ตรงกับ coccyx และกระดูก S4-5 แผ่นพังผืดเหล่านี้มีความสำคัญในทางศัลยกรรมเพราะเป็นด่านกั้นการกระจายของมะเร็งลงมายังทวารหนักผนังของลำไส้ตรงจะแตกต่างจากผนังของลำไส้ใหญ่ซึ่งมี 4 ชั้นโดยจะขาดชั้น serosa ไปดังนั้นผนังของลำไส้ตรงจึงประกอบด้วยเยื่อเมือก submucosa และ muscularis ในชั้นเยื่อบุประกอบด้วยเซลล์ชนิดคอลัมน์ (เซลล์เรียงเป็นแนวตั้ง) ไปจนถึงบรรทัดปรากฏให้เห็นต่างซึ่งจะเปลี่ยนเป็นเซลล์ชนิดแบน (stratified squamous)กระบวนการขับถ่ายอุจจาระเริ่มจากอุจจาระไหลไปจนถึงลำไส้ตรงทำให้ผนังของลำไส้ตรงยืดออกไปกระตุ้นให้เส้นประสาทในผนังของลำไส้ตรงทำงานซึ่งจะทำให้เกิดการบีบรัดตัวของลำไส้ตรงและการคลายตัวของกล้ามเนื้อหูรูดภายใน (ภายในหูรูด) ในขณะที่กล้ามเนื้อหูรูดภายนอก (หูรูดภายนอก) หดตัวเพื่อกลั้นอุจจาระก่อนที่จะคลายตัวเพื่อให้อุจจาระไหลออกมาในที่สุดสรุปอวัยวะที่อยู่รอบๆ ลำไส้ตรงซึ่งเราต้องคำนึงถึงในเวลาทำการผ่าตัดประกอบด้วยด้านหน้าในผู้ชายได้แก่กระเพาะปัสสาวะ อสุจิ ท่อไต ต่อมลูกหมากและท่อปัสสาวะส่วนในผู้หญิงได้แก่กระเป๋าของดักลาส มดลูก ปากมดลูกและผนังด้านหลังของช่องคลอด =เอ็นด้านข้างได้แก่ด้านข้าง เส้นเลือดแดงกลางทางทวารหนัก กล้ามเนื้อ obturator internus ผนังด้านข้างของอุ้งเชิงกรานและกล้ามเนื้อ levator aniด้านหลังได้แก่กระดูก coccyx เยื่อหลวม areolar, fascial ควบแน่น เส้นเลือดแดงเหนือและท่อน้ำเหลืองทวารหนักเส้นเลือดแดงเส้นเลือดแดงหลักที่ให้เลือดเลี้ยงลำไส้ตรงได้แก่เส้นเลือดแดงซึ่งเป็นแขนงส่วนปลายของเส้นเลือดแดงเหนือทวารหนัก inferior mesenteric โดยอยู่ติดกับผนังด้านหลังของลำไส้ตรงแล้วแบ่งเป็นซ้ายขวาในระดับกระดูก S3 เส้นเลือดแดงเส้นนี้มีแขนงย่อยมากมายซึ่งเชื่อมต่อกับทั้งเส้นเลือดแดง sigmoid และกลางทวารหนักดังนั้นเราจึงสามารถตัดเส้นเลือดแดงนี้ที่ตำแหน่งใดก็ได้โดยไม่ทำให้ผนังของลำไส้ตรงขาดเลือดเส้นเลือดแดงมีลักษณะเป็นเส้นเลือดแดงเล็กหลายทวารหนักกลางๆ เส้นต่อมาจากเส้นเลือดแดงหรือจากแขนงย่อยของเส้นเลือดแดงภายในอุ้งภายใน pudendal เส้นเลือดแดงนี้วางพาดขวางล